کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1)
جستجو در:
احکام کلّی مربوط به تجهیز میّت ←
→ احکام اموات / غسل مسّ میّت
احکام محتضر
مسأله 696. رو به قبله کردن شیعۀ دوازده امامی که «محْتضَر» است، یعنی در حال جان دادن می‌باشد، مرد باشد یا زن، بزرگ باشد یا کوچک، بر هر مسلمانی، بنابر احتیاط واجب لازم است؛
یعنی در صورت امکان، بنابر احتیاط باید او را به پشت بخوابانند، به‌طوری که کف پاهایش به طرف قبله باشد و چنانچه بدانند خودِ محتضر راضی است و محتضر، از کسانی که قاصر هستند مثل بچّۀ نابالغ یا دیوانه نباشد، لازم نیست برای این کار، از ولیّ او اجازه بگیرند و در غیر این صورت، اجازه گرفتن از ولیّ او بنابر احتیاط لازم است.
مسأله 697. رو به قبله شدن در حال احتضار بر خودِ محتضر واجب نیست، هرچند احتیاط مستحب آن است که محتضر در صورت امکان، خودش را رو به قبله نماید.
مسأله 698. بهتر آن است تا وقتی که غسل میّت تمام نشده، میّت را طوری که در مسألۀ «696» گفته شد، رو به قبله بخوابانند، ولی بعد از آنکه غسلش تمام شد، بهتر آن است که او را مثل حالتی که بر او نماز می‌خوانند، بخوابانند.
مسأله 699. مستحب است شهادتین و اقرار به دوازده امام (علیهم السلام) و سایر عقائد حَقّه را به کسی که در حال جان دادن است، طوری تلقین کنند که بفهمد و نیز مستحب است چیزهایی را که گفته شد، تا وقت مرگ تکرار کنند و خواندن دعای عدیله نیز مناسب است.
مسأله 700. مستحب است این دعا را طوری به محتضر تلقین کنند که بفهمد:
«اللّهُمَّ اغْفِرْ‌لیَ الکَثیٖرَ مِنْ مَعاصیٖک، وَاقْبَلْ مِنّی الیَسیٖرَ مِنْ طاعَتِکَ، یا مَنْ یَقْبَلُ الیَسیٖرَ وَیَعْفُوْ عَنِ الکَثیٖرِ، اِقْبَلْ مِنّی الیَسیٖرَ وَاعْفُ عَنّی الکَثیٖرَ، إنَّکَ أَنْتَ العَفُوُّ الغَفُورُ، اللّهُمَّ ارْحَمْنیٖ فَإِنَّکَ رَحیٖمٌ»، و نیز مستحب است کلمات فرج را به محتضر تلقین کنند و مراد از آن، این دعا است: «لا إِلٰهَ إِلَّا اللّهُ الْحَلیٖمُ الْکَریمُ، لا إِلٰهَ إِلَّا اللّهُ الْعَلیُّ الْعَظیمُ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ السَّمٰواتِ السَّبْعِ وَرَبِّ الأَرَضیٖنَ السَّبْعِ وَمٰا فیٖهِنَّ وَمٰا بَیْنَهُنَّ وَرَبِّ الْعَرْشِ الْعَظیٖمِ وَالْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمیٖنَ».
مسأله 701. مستحب است برای راحت شدن محتضر، در بالین او سورههای مبارکۀ یٰس و صافّات و احزاب و آیة الکرسی و آیۀ پنجاه و چهارم از سورۀ اعراف و سه آیۀ آخر سورۀ بقره، بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.
مسأله 702. مستحبّ است کسی را که سخت جان می‌دهد، اگر ناراحت نمی‌شود، به جایی که نماز می‌خوانده ببرند.
مسأله 703. تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب و حائض نزد او و نیز حرف زدن زیاد و گریه کردن و تنها گذاشتن زنان نزد او، مکروه است.
احکام کلّی مربوط به تجهیز میّت ←
→ احکام اموات / غسل مسّ میّت
یعنی در صورت امکان، بنابر احتیاط باید او را به پشت بخوابانند، به‌طوری که کف پاهایش به طرف قبله باشد و چنانچه بدانند خودِ محتضر راضی است و محتضر، از کسانی که قاصر هستند مثل بچّۀ نابالغ یا دیوانه نباشد، لازم نیست برای این کار، از ولیّ او اجازه بگیرند و در غیر این صورت، اجازه گرفتن از ولیّ او بنابر احتیاط لازم است.
مسأله 697. رو به قبله شدن در حال احتضار بر خودِ محتضر واجب نیست، هرچند احتیاط مستحب آن است که محتضر در صورت امکان، خودش را رو به قبله نماید.
مسأله 698. بهتر آن است تا وقتی که غسل میّت تمام نشده، میّت را طوری که در مسألۀ «696» گفته شد، رو به قبله بخوابانند، ولی بعد از آنکه غسلش تمام شد، بهتر آن است که او را مثل حالتی که بر او نماز می‌خوانند، بخوابانند.
مسأله 699. مستحب است شهادتین و اقرار به دوازده امام (علیهم السلام) و سایر عقائد حَقّه را به کسی که در حال جان دادن است، طوری تلقین کنند که بفهمد و نیز مستحب است چیزهایی را که گفته شد، تا وقت مرگ تکرار کنند و خواندن دعای عدیله نیز مناسب است.
مسأله 700. مستحب است این دعا را طوری به محتضر تلقین کنند که بفهمد:
«اللّهُمَّ اغْفِرْ‌لیَ الکَثیٖرَ مِنْ مَعاصیٖک، وَاقْبَلْ مِنّی الیَسیٖرَ مِنْ طاعَتِکَ، یا مَنْ یَقْبَلُ الیَسیٖرَ وَیَعْفُوْ عَنِ الکَثیٖرِ، اِقْبَلْ مِنّی الیَسیٖرَ وَاعْفُ عَنّی الکَثیٖرَ، إنَّکَ أَنْتَ العَفُوُّ الغَفُورُ، اللّهُمَّ ارْحَمْنیٖ فَإِنَّکَ رَحیٖمٌ»، و نیز مستحب است کلمات فرج را به محتضر تلقین کنند و مراد از آن، این دعا است: «لا إِلٰهَ إِلَّا اللّهُ الْحَلیٖمُ الْکَریمُ، لا إِلٰهَ إِلَّا اللّهُ الْعَلیُّ الْعَظیمُ، سُبْحانَ اللّهِ رَبِّ السَّمٰواتِ السَّبْعِ وَرَبِّ الأَرَضیٖنَ السَّبْعِ وَمٰا فیٖهِنَّ وَمٰا بَیْنَهُنَّ وَرَبِّ الْعَرْشِ الْعَظیٖمِ وَالْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمیٖنَ».
مسأله 701. مستحب است برای راحت شدن محتضر، در بالین او سورههای مبارکۀ یٰس و صافّات و احزاب و آیة الکرسی و آیۀ پنجاه و چهارم از سورۀ اعراف و سه آیۀ آخر سورۀ بقره، بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.
مسأله 702. مستحبّ است کسی را که سخت جان می‌دهد، اگر ناراحت نمی‌شود، به جایی که نماز می‌خوانده ببرند.
مسأله 703. تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب و حائض نزد او و نیز حرف زدن زیاد و گریه کردن و تنها گذاشتن زنان نزد او، مکروه است.