مسأله 2013. هر گاه نماز جمعه‏ای که دارای شرایط است بر پا شود، چنانچه بر پا کننده‏اش امام(علیه السلام) یا نمایندۀ خاصّ ایشان باشد، حضور و شرکت در آن واجب است (یعنی فرد مخیّر نیست که بین نماز جمعه یا نماز ظهر هر کدام را که خواست انتخاب کند، بلکه لازم است در نماز جمعه شرکت نماید؛ به عبارت دیگر نماز جمعه در آن زمان، واجب تعیینی است)؛ مگر مواردی که در مسألۀ بعد ذکر می‌شود؛
امّا اگر برگزار کننده، امام(علیه السلام) یا نماینده خاصّ ایشان نباشد، مثل عصر غیبت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه)، حضور و شرکت در نماز جمعه واجب (تعیینی) نیست.
مسأله 2014. هر گاه نماز جمعه‏ای که دارای شرایط است بر پا شود و بر پا کننده‏اش امام(علیه السلام) یا نمایندۀ خاصّ او باشد، شرکت در آن بر چند گروه واجب نیست:
اوّل: زنان؛
دوّم: بردگان؛
سوّم: مسافران، هرچند مسافری که وظیفه‏اش تمام باشد، مثل مسافری که قصد اقامت ده روز نموده است.
چهارم: بیماران، نابینایان و افراد پیر؛
پنجم: افرادی که فاصلۀ آنان تا محلّ نماز جمعه بیش از دو فرسخ شرعی باشد؛
ششم: افرادی که حضور آنان در نماز جمعه به علّت باران یا سرمای شدید و مانند آن، سخت و دشوار باشد.
مسأله 2015. زنان و مسافران می‌توانند در نماز جمعه شرکت کنند و اگر نماز جمعه دارای شرایط باشد، نماز ظهر از آنان ساقط است؛ امّا به تنهایی (بدون شرکت مردان یا غیر مسافران) نمی‌توانند نماز جمعه تشکیل داده یا تکمیل کنندۀ عدد لازم (پنج نفر) باشند.
شایان ذکر است، این حکم در مورد مسافری که به جهت قصد اقامت ده روز یا غیر آن وظیفه ­اش تمام باشد، بنابر احتیاط واجب است. بنابراین، مراعات مقتضای احتیاط ترک نشود.
مسأله 2016. هنگامی که امام مشغول خطبه خواندن است، حرف زدن مکروه می‏باشد؛ البتّه اگر حرف زدن، مانع از گوش دادن به خطبه باشد، بنابر احتیاط واجب، جایز نیست، مگر در مورد استثنایی که در مسألۀ بعد ذکر می­شود.
مسأله 2017. گوش دادن به دو خطبه، بنابر احتیاط واجب، بر کسانی که معنای خطبه را می‌فهمند، لازم است؛ ولی کسانی که معنای خطبه را نمی‌فهمند، گوش دادن بر آنان واجب نیست.
مسأله 2018. حضور در وقت خطبۀ امام جمعه، واجب نیست و اگر نماز گزاری که در خطبه‌‌ها شرکت نکرده، خود را به اصل نماز جمعه برساند، نماز جمعه‌‌اش صحیح است و از نماز ظهر کفایت می‌‌کند.
مسأله 2019. بنا بر آنچه ذکر شد، نماز جمعه در زمان غیبت امام عصر ارواحنا فداه، واجب تعیینی نیست. بنابراین، جایز است فرد در اوّل وقت ظهر شرعی، نماز ظهر را بخواند.
مسأله 2020. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر(عجل الله تعالی فرجه) که شرکت در نماز جمعه واجب نیست، خرید و فروش و سایر معاملات، پس از اذان جمعه حرام نیست، ولی در عصر حضور امام(علیه السلام) بر کسانی که حضور در نماز جمعه بر آنان واجب است، خرید و فروش و سایر معاملات، پس از اذان جمعه در صورتی که منافات با شرکت در نماز داشته باشد، حرام است و در این صورت هرچند گناهکار است ولی معامله‌اش صحیح می‌باشد.