کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1)
جستجو در:
احکام دیگر نماز آیات ←
→ وقت نماز آیات
کیفیّت خواندن نماز آیات
مسأله 2031. نماز آیات دو رکعت است که در هر رکعت پنج رکوع دارد و به دو صورت خوانده می‌شود:
صورت اوّل: بعد از نیّت، تکبیرة الاحرام بگوید و یک بار حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع برود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک بار حمد و یک سوره تمام بخواند، باز به رکوع رود و همین طور تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد، و رکعت دوّم را هم مثل رکعت اوّل به‌جا آورد و تشهّد بخواند و سلام دهد.[1]
صورت دوّم: بعد از نیّت و تکبیرة الاحرام و خواندن حمد، آیههای یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند؛ بلکه کمتر از یک آیه را نیز می‌تواند بخواند؛ ولی بنابر احتیاط لازم، باید جملۀ کامل باشد. همچنین بنابر احتیاط واجب، از اوّل سوره شروع کند و نیز بنابر احتیاط لازم، به گفتن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم» به تنهایی اکتفا نکند[2] و پس از خواندن آیه با ویژگی‌هایی که ذکر شد به رکوع برود و سر بردارد و بدون اینکه حمد بخواند، قسمت دوّم از همان سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم، سوره را تمام نماید.
به‌طور مثال، فردی که می‌خواهد پس از حمد، سورۀ قدر را بخواند، چنین عمل می‌کند:
بعد از نیّت و تکبیرة الاحرام و خواندن سورۀ مبارکۀ حمد، می‌گوید:
«بِسْم اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖمِ إِنّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ القَدْر».
سپس به رکوع رفته، بعد از آن می‌ایستد و می‌گوید: «وَما اَدْریٰکَ ما لَیْلَةُ القَدْر».
دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع ایستاده و می‌گوید: «لَیْلَةُ القَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ».
باز به رکوع رفته، سر بر می‌دارد و می‌گوید: «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَالرُّوحُ فیها بِإِذْنِ رَبِّهِم مِنْ کُلِّ أَمْرٍ».
سپس به رکوع رفته و می‌ایستد و می‌گوید: «سَلامٌ هیَ حَتّیٰ مَطْلَعِ الفَجْرِ».
و بعد از آن به رکوع پنجم می‌رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده نموده، و رکعت دوّم را هم مثل رکعت اوّل به‌جا می‌آورد و بعد از سجدۀ دوّم، تشهّد خوانده و نماز را سلام می‌دهد و نیز جایز است که سوره را به کمتر از پنج قسمت تقسیم نماید؛ ولی هر وقت سوره را تمام کرد، لازم است حمد را قبل از رکوع بعدی در حال قیام بخواند، سپس مشغول خواندن سوره شود.
مثال سوره توحید: اگر فرد بخواهد در نماز آیات سورۀ توحید را بخواند، با توجّه به اینکه بنابر احتیاط واجب، نمی‌‌تواند به گفتن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم» در یک قسمت اکتفا کند، جایز است به شیوۀ دیگری سورۀ توحید را پنج قسمت کند، به گونه‌‌ای که هر بخش، یک جملۀ کامل باشد؛ مثل اینکه سوره را این طور تقسیم نماید:
قسمت اوّل: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ».
قسمت دوّم: «اَللّهُ الصَّمَدُ».
قسمت سوّم: «لَمْ یَلِدْ».
قسمت چهارم: «وَ لَمْ یُوْلَدْ».
قسمت پنجم: «وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ».
همین طور، جایز است به کمتر از پنج قسمت تقسیم نماید؛ ولی هر وقت سوره را تمام کرد، لازم است حمد را قبل از رکوع بعدی در حال قیام بخواند، سپس مشغول خواندن سوره شود.
مسأله 2032. اگر فرد در یک رکعت از نماز آیات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند، مانعی ندارد.
صورت اوّل: بعد از نیّت، تکبیرة الاحرام بگوید و یک بار حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع برود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک بار حمد و یک سوره تمام بخواند، باز به رکوع رود و همین طور تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد، و رکعت دوّم را هم مثل رکعت اوّل به‌جا آورد و تشهّد بخواند و سلام دهد.[1]
صورت دوّم: بعد از نیّت و تکبیرة الاحرام و خواندن حمد، آیههای یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند؛ بلکه کمتر از یک آیه را نیز می‌تواند بخواند؛ ولی بنابر احتیاط لازم، باید جملۀ کامل باشد. همچنین بنابر احتیاط واجب، از اوّل سوره شروع کند و نیز بنابر احتیاط لازم، به گفتن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم» به تنهایی اکتفا نکند[2] و پس از خواندن آیه با ویژگی‌هایی که ذکر شد به رکوع برود و سر بردارد و بدون اینکه حمد بخواند، قسمت دوّم از همان سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم، سوره را تمام نماید.
به‌طور مثال، فردی که می‌خواهد پس از حمد، سورۀ قدر را بخواند، چنین عمل می‌کند:
بعد از نیّت و تکبیرة الاحرام و خواندن سورۀ مبارکۀ حمد، می‌گوید:
«بِسْم اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖمِ إِنّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِ القَدْر».
سپس به رکوع رفته، بعد از آن می‌ایستد و می‌گوید: «وَما اَدْریٰکَ ما لَیْلَةُ القَدْر».
دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع ایستاده و می‌گوید: «لَیْلَةُ القَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ».
باز به رکوع رفته، سر بر می‌دارد و می‌گوید: «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَالرُّوحُ فیها بِإِذْنِ رَبِّهِم مِنْ کُلِّ أَمْرٍ».
سپس به رکوع رفته و می‌ایستد و می‌گوید: «سَلامٌ هیَ حَتّیٰ مَطْلَعِ الفَجْرِ».
و بعد از آن به رکوع پنجم می‌رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده نموده، و رکعت دوّم را هم مثل رکعت اوّل به‌جا می‌آورد و بعد از سجدۀ دوّم، تشهّد خوانده و نماز را سلام می‌دهد و نیز جایز است که سوره را به کمتر از پنج قسمت تقسیم نماید؛ ولی هر وقت سوره را تمام کرد، لازم است حمد را قبل از رکوع بعدی در حال قیام بخواند، سپس مشغول خواندن سوره شود.
مثال سوره توحید: اگر فرد بخواهد در نماز آیات سورۀ توحید را بخواند، با توجّه به اینکه بنابر احتیاط واجب، نمی‌‌تواند به گفتن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم» در یک قسمت اکتفا کند، جایز است به شیوۀ دیگری سورۀ توحید را پنج قسمت کند، به گونه‌‌ای که هر بخش، یک جملۀ کامل باشد؛ مثل اینکه سوره را این طور تقسیم نماید:
قسمت اوّل: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ».
قسمت دوّم: «اَللّهُ الصَّمَدُ».
قسمت سوّم: «لَمْ یَلِدْ».
قسمت چهارم: «وَ لَمْ یُوْلَدْ».
قسمت پنجم: «وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ».
همین طور، جایز است به کمتر از پنج قسمت تقسیم نماید؛ ولی هر وقت سوره را تمام کرد، لازم است حمد را قبل از رکوع بعدی در حال قیام بخواند، سپس مشغول خواندن سوره شود.
مسأله 2032. اگر فرد در یک رکعت از نماز آیات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند، مانعی ندارد.
[1]. امّا اگر در هر رکعت، یک بار سورۀ حمد و پنج بار سورۀ توحید (یا سورهای دیگر) را به‌طور کامل بخواند، نماز آیاتش باطل میباشد، مگر آنکه جاهل قاصر باشد، یعنی در یادگیری مسأله کوتاهی نکرده باشد که در این صورت، نمازش صحیح است.
[2]. اگر فرد به سبب ندانستن مسأله بعد از خواندن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم» سوره در نماز آیات به رکوع میرفته، صحّت نمازش محلّ اشکال است، مگر آنکه جاهل قاصر باشد، که در این صورت نماز آیاتش صحیح است.