کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1)
جستجو در:
احکام نمازهای مستحبی ←
→ نماز استخاره
نماز جعفر طیّار(علیه السلام)
مسأله 2078. نماز جعفر طیّار(علیه السلام) از نمازهای مستحبی مهمّ و ارزشمند است که با سندهای فراوانی نقل شده است و آن را «نماز تسبیح» و «نماز حَبْوَه» نیز گویند و در حلّ مشکلات دنیا و آخرت مؤثّر است.
مسأله 2079. نماز جعفر طیّار(علیه السلام) مجموعاً چهار رکعت (دو نماز دو رکعتی) است و نمازگزار در هر رکعتی حمد و سوره خوانده و بعد از آن، پانزده مرتبه میگوید: «سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلهِ وَلا إِلٰهَ إِلَّا اللّهُ وَاللّهُ أَکْبَرُ» و همین ذکر شریف (تسبیحات اربعه) را در رکوع ده مرتبه و پس از سربرداشتن از رکوع ده مرتبه و در سجدۀ اوّل ده مرتبه و پس از سر برداشتن از سجدۀ اوّل در حال نشسته ده مرتبه و در سجدۀ دوّم ده مرتبه و پس از سر برداشتن از سجدۀ دوّم و پیش از برخاستن ده مرتبه بگوید. بنابراین، در یک رکعت (75) مرتبه این ذکر شریف گفته میشود.
رکعت دوّم نیز مانند رکعت اوّل انجام میگردد (ده مرتبه آخر تسبیحات رکعت دوّم بعد از سجدۀ دوّم و قبل از تشهّد و سلام خوانده میشود).
دو رکعت دیگر نماز جعفر طیّار(علیه السلام) هم مطابق دو رکعت اوّل خوانده میشود. بنابراین، عدد تسبیحات در مجموع نماز جعفر طیّار(علیه السلام)، سیصد مرتبه میشود و در رکعت دوّم از هر دو نماز، خواندن قنوت مستحب است.
مسأله 2080. بهجا آوردن نماز جعفر طیّار(علیه السلام) در هر وقت از روز یا شب جایز است؛ ولی افضل اوقات آن روز جمعه است، وقتی که آفتاب بالا آمده باشد و خواندن آن در شب نیمۀ شعبان نیز سنّت مؤکَّد است.
مسأله 2081. در نماز جعفر طیّار(علیه السلام) خواندن سورۀ خاصّی شرط نیست، ولی بهتر است در رکعت اوّل، سورۀ «الزلزلة» و در رکعت دوّم سورۀ «العادیات» و در رکعت سوّم سورۀ «النصر» و در رکعت چهارم سورۀ «التوحید» خوانده شود.
مسأله 2082. جایز است فرد در رکوع و سجود به جای گفتن ذکر واجب رکوع و سجده به گفتن تسبیحات مذکور اکتفا نماید، هرچند احتیاط مستحب است که علاوه بر تسبیحات مخصوص این نماز در رکوع و سجده، ذکر رکوع و سجود را نیز بگوید و نمازگزار میتواند ذکر رکوع و سجده را قبل از تسبیحات یا بعد از آن بهجا آورد.
مسأله 2083. هر گاه فرد عجله داشته باشد جایز است تسبیحات نماز جعفر طیّار(علیه السلام) را بعد از نماز بهجا آورد. همچنین، اگر فرد حاجت ضروری دارد، جایز است بین دو نماز فاصله بیندازد، بدین صورت که دو رکعت از نماز جعفر طیّار(علیه السلام) را بخواند، سپس دنبال حاجت خود برود و بعد از آن، دو رکعت دیگر را انجام دهد.
مسأله 2084. اگر انسان بعضی از تسبیحات یا تمام آن را در محلّی از نماز فراموش کند و در محلّ دیگر متذکّر شود، علاوه بر انجام تسبیحات مربوط به همان محل، رجاءً تسبیحات فراموش شده محلّ قبلی را نیز تدارک نماید و اگر بعد از نماز یادش بیاید رجاءً تسبیحات فراموش شده را قضا نماید.
مسأله 2085. مستحب است نماز گزار در سجدۀ دوّم از رکعت چهارم نماز جعفر طیّار(علیه السلام) بعد از تسبیحات بگوید:
«یٰا مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَالْوَقٰارَ یٰا مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَتَکَرَّمَ بِهِ یٰا مَنْ لٰا یَنْبَغی التَّسْبیحُ إِلّٰا لَهُ، یٰا مَنْ أَحْصَیٰ کلَّ شَیءٍ عِلْمُهُ یٰا ذَا النِّعْمَةِ وَالطَّوْلِ یٰا ذَا الْمَنِّ وَالْفَضْلِ یا ذَا الْقُدْرَةِ وَالْکَرَمِ، أَسْأَلُکَ بِمَعٰاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَبِمُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتٰابِکَ وَبِاسْمِکَ الأَعْظَمِ الأَعْلَیٰ وَکَلِمٰاتِکَ التّٰامَّةِ، أَنْ تُصَلّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَفْعَلَ بی کَذٰا وَکَذٰا» و به جای کذا و کذا، حاجات خود را از خداوند متعال بخواهد.
مسأله 2086. انسان میتواند نماز جعفر طیّار(علیه السلام) را به جای نوافل شبانهروزی ادایی یا قضایی محسوب نماید؛ بدین صورت که نماز را هم به نیّت نافله و هم به نیّت نماز جعفر(علیه السلام) بهجا آورد؛ مثلاً اگر بخواهد هم نماز شب بخواند و هم نماز جعفر طیّار(علیه السلام) چنین نیّت نماید: نماز میخوانم قربةً إلی اللّه به نیّت نماز شب و نماز جعفر طیّار.
احکام نمازهای مستحبی ←
→ نماز استخاره
مسأله 2079. نماز جعفر طیّار(علیه السلام) مجموعاً چهار رکعت (دو نماز دو رکعتی) است و نمازگزار در هر رکعتی حمد و سوره خوانده و بعد از آن، پانزده مرتبه میگوید: «سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلهِ وَلا إِلٰهَ إِلَّا اللّهُ وَاللّهُ أَکْبَرُ» و همین ذکر شریف (تسبیحات اربعه) را در رکوع ده مرتبه و پس از سربرداشتن از رکوع ده مرتبه و در سجدۀ اوّل ده مرتبه و پس از سر برداشتن از سجدۀ اوّل در حال نشسته ده مرتبه و در سجدۀ دوّم ده مرتبه و پس از سر برداشتن از سجدۀ دوّم و پیش از برخاستن ده مرتبه بگوید. بنابراین، در یک رکعت (75) مرتبه این ذکر شریف گفته میشود.
رکعت دوّم نیز مانند رکعت اوّل انجام میگردد (ده مرتبه آخر تسبیحات رکعت دوّم بعد از سجدۀ دوّم و قبل از تشهّد و سلام خوانده میشود).
دو رکعت دیگر نماز جعفر طیّار(علیه السلام) هم مطابق دو رکعت اوّل خوانده میشود. بنابراین، عدد تسبیحات در مجموع نماز جعفر طیّار(علیه السلام)، سیصد مرتبه میشود و در رکعت دوّم از هر دو نماز، خواندن قنوت مستحب است.
مسأله 2080. بهجا آوردن نماز جعفر طیّار(علیه السلام) در هر وقت از روز یا شب جایز است؛ ولی افضل اوقات آن روز جمعه است، وقتی که آفتاب بالا آمده باشد و خواندن آن در شب نیمۀ شعبان نیز سنّت مؤکَّد است.
مسأله 2081. در نماز جعفر طیّار(علیه السلام) خواندن سورۀ خاصّی شرط نیست، ولی بهتر است در رکعت اوّل، سورۀ «الزلزلة» و در رکعت دوّم سورۀ «العادیات» و در رکعت سوّم سورۀ «النصر» و در رکعت چهارم سورۀ «التوحید» خوانده شود.
مسأله 2082. جایز است فرد در رکوع و سجود به جای گفتن ذکر واجب رکوع و سجده به گفتن تسبیحات مذکور اکتفا نماید، هرچند احتیاط مستحب است که علاوه بر تسبیحات مخصوص این نماز در رکوع و سجده، ذکر رکوع و سجود را نیز بگوید و نمازگزار میتواند ذکر رکوع و سجده را قبل از تسبیحات یا بعد از آن بهجا آورد.
مسأله 2083. هر گاه فرد عجله داشته باشد جایز است تسبیحات نماز جعفر طیّار(علیه السلام) را بعد از نماز بهجا آورد. همچنین، اگر فرد حاجت ضروری دارد، جایز است بین دو نماز فاصله بیندازد، بدین صورت که دو رکعت از نماز جعفر طیّار(علیه السلام) را بخواند، سپس دنبال حاجت خود برود و بعد از آن، دو رکعت دیگر را انجام دهد.
مسأله 2084. اگر انسان بعضی از تسبیحات یا تمام آن را در محلّی از نماز فراموش کند و در محلّ دیگر متذکّر شود، علاوه بر انجام تسبیحات مربوط به همان محل، رجاءً تسبیحات فراموش شده محلّ قبلی را نیز تدارک نماید و اگر بعد از نماز یادش بیاید رجاءً تسبیحات فراموش شده را قضا نماید.
مسأله 2085. مستحب است نماز گزار در سجدۀ دوّم از رکعت چهارم نماز جعفر طیّار(علیه السلام) بعد از تسبیحات بگوید:
«یٰا مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَالْوَقٰارَ یٰا مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَتَکَرَّمَ بِهِ یٰا مَنْ لٰا یَنْبَغی التَّسْبیحُ إِلّٰا لَهُ، یٰا مَنْ أَحْصَیٰ کلَّ شَیءٍ عِلْمُهُ یٰا ذَا النِّعْمَةِ وَالطَّوْلِ یٰا ذَا الْمَنِّ وَالْفَضْلِ یا ذَا الْقُدْرَةِ وَالْکَرَمِ، أَسْأَلُکَ بِمَعٰاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَبِمُنْتَهَی الرَّحْمَةِ مِنْ کِتٰابِکَ وَبِاسْمِکَ الأَعْظَمِ الأَعْلَیٰ وَکَلِمٰاتِکَ التّٰامَّةِ، أَنْ تُصَلّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَفْعَلَ بی کَذٰا وَکَذٰا» و به جای کذا و کذا، حاجات خود را از خداوند متعال بخواهد.
مسأله 2086. انسان میتواند نماز جعفر طیّار(علیه السلام) را به جای نوافل شبانهروزی ادایی یا قضایی محسوب نماید؛ بدین صورت که نماز را هم به نیّت نافله و هم به نیّت نماز جعفر(علیه السلام) بهجا آورد؛ مثلاً اگر بخواهد هم نماز شب بخواند و هم نماز جعفر طیّار(علیه السلام) چنین نیّت نماید: نماز میخوانم قربةً إلی اللّه به نیّت نماز شب و نماز جعفر طیّار.