کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1)
جستجو در:
شک و گمان در کارها و ذکرهای نماز مستحبی ←
→ احکام نمازهای مستحبی
زیاد و کم کردن اجزا در نماز مستحبی
مسأله 2105. اگر نمازگزار در نماز مستحبی، رکنی را سهواً ترک نماید و وقتی متوجّه شود که شرعاً نمی‌تواند برگردد و آن رکن را به‌جا آورد، نمازش باطل میشود؛[1] مثلاً اگر در نافلۀ مغرب، هنگام خواندن تشهّد یا بعد از سلام نماز متوجّه شود دو سجدۀ رکعت اوّل را انجام نداده، نمازش باطل است.
مسأله 2106. اگر فرد در نماز مستحبی سهواً رکن را زیاد نماید نمازش باطل نمی‌شود، مثلاً اگر در نافلۀ ظهر در یک رکعت سهواً دو رکوع انجام دهد، نماز نافله باطل نمی‌شود.
مسأله 2107. اگر نمازگزار یکی از کارهای نافله را فراموش کند و زمانی یادش بیاید که مشغول رکن بعد از آن شده، باید کار فراموش شده را انجام دهد و دوباره آن رکن را به‌جا آورد و در این حال زیادی رکن، نماز مستحبی را باطل نمیکند؛
مثلاً اگر نمازگزار در نافلۀ صبح در رکوع یادش بیاید که قرائت (حمد و سوره) را نخوانده یا اینکه مثلاً در نماز اوّل ماه، به جای سی بار سورۀ قدر، یک بار توحید را خوانده، باید برگردد و آن را بخواند و دوباره به رکوع برود و در این حال زیادی رکوع، نافله را باطل نمیکند.
همچنین، اگر در نافلۀ صبح رکوع را فراموش کند و در سجدۀ دوّم یادش بیاید باید برگردد و رکوع را به‌جا آورد و دوباره دو سجده را انجام دهد و زیادی دو سجده نافله را باطل نمیکند.
شایان ذکر است، اگر برگشتن و به‌جا آوردن جزء فراموش شده، باعث زیاد شدن رکعت باشد، این حکم جاری نمی‌شود؛ مثلاً اگر در رکعت دوّم یادش بیاید که قرائت در رکعت اوّل را فراموش کرده است، نمی‌تواند برگردد؛ زیرا در این صورت، انجام قرائت و آنچه بعد از آن است، موجب زیادی رکعت در نماز میشود.
مسأله 2106. اگر فرد در نماز مستحبی سهواً رکن را زیاد نماید نمازش باطل نمی‌شود، مثلاً اگر در نافلۀ ظهر در یک رکعت سهواً دو رکوع انجام دهد، نماز نافله باطل نمی‌شود.
مسأله 2107. اگر نمازگزار یکی از کارهای نافله را فراموش کند و زمانی یادش بیاید که مشغول رکن بعد از آن شده، باید کار فراموش شده را انجام دهد و دوباره آن رکن را به‌جا آورد و در این حال زیادی رکن، نماز مستحبی را باطل نمیکند؛
مثلاً اگر نمازگزار در نافلۀ صبح در رکوع یادش بیاید که قرائت (حمد و سوره) را نخوانده یا اینکه مثلاً در نماز اوّل ماه، به جای سی بار سورۀ قدر، یک بار توحید را خوانده، باید برگردد و آن را بخواند و دوباره به رکوع برود و در این حال زیادی رکوع، نافله را باطل نمیکند.
همچنین، اگر در نافلۀ صبح رکوع را فراموش کند و در سجدۀ دوّم یادش بیاید باید برگردد و رکوع را به‌جا آورد و دوباره دو سجده را انجام دهد و زیادی دو سجده نافله را باطل نمیکند.
شایان ذکر است، اگر برگشتن و به‌جا آوردن جزء فراموش شده، باعث زیاد شدن رکعت باشد، این حکم جاری نمی‌شود؛ مثلاً اگر در رکعت دوّم یادش بیاید که قرائت در رکعت اوّل را فراموش کرده است، نمی‌تواند برگردد؛ زیرا در این صورت، انجام قرائت و آنچه بعد از آن است، موجب زیادی رکعت در نماز میشود.
[1]. نماز مستحبی از جهت محلّی که فرد نمازگزار در آن می‌تواند برگردد و رکنی را که سهواً ترک کرده به‌جا آورد، با نماز واجب متفاوت است که توضیح آن در مسألۀ «2107» ذکر میشود.