مسأله 42. اگر انسان بخواهد روزۀ قضا یا کفّاره بگیرد، باید آن را معیّن نماید؛ مثلاً نیّت کند که روزۀ قضا یا روزه کفّاره می‌گیرم؛
ولی در ماه رمضان، لازم نیست نیّت کند که روزۀ ماه رمضان می‌گیرم، بلکه اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزۀ دیگری را نیّت کند، روزۀ ماه رمضان حساب می‌شود و در روزۀ نذر و مانند آن، قصد وفا به نذر لازم نیست.
مسأله 43. برگشتن از نیّت روزه یا تصمیم به باطل کردن آن، چند صورت دارد:
1. در روزۀ واجب معیّنی مثل روزۀ ماه رمضان باشد، که این صورت، خود دو قسم است:
الف. قصد کند روزه نباشد یا مردّد شود که روزه باشد یا نه؛[1] در این مورد، اگر پس از چنین قصد یا تردیدی دوباره نیّت روزه نکند، روزه‌اش باطل است و اگر پشیمان شده و قبل از انجام مفطرات (کارهایی که روزه را باطل می‌کند)، دوباره نیّت روزه کند، احتیاط واجب آن است که روزۀ آن روز را تمام کند و بعداً قضای آن را هم به‌جا آورد.
ب. قصد کند روزه را با یکی از مفطرات - با اینکه متوجّه مفطر بودن آن هست - باطل کند یا آنکه در باطل کردن آن مردّد شود؛[2] در این صورت، اگر پشیمان شده و مفطر روزه را انجام ندهد، احتیاط واجب آن است که روزۀ آن روز را تمام کند و بعداً قضای آن را به‌جا آورد.
2. در روزۀ واجبی که وقت آن معیّن نیست، مثل روزۀ کفّاره یا روزۀ قضای ماه مبارک رمضان، اگر فرد قبل از اذان ظهر قصد کند که روزه نباشد یا مردّد شود که روزه باشد یا نباشد یا قصد کند یکی از مفطرات روزه را - با اینکه متوجّه مفطر بودن آن هست - به‌جا آورد یا مردّد شود که به‌جا آورد یا نه، چنانچه پشیمان شده و قبل از انجام مفطرات، قبل از اذان ظهر دوباره نیّت روزه کند، روزۀ او صحیح است.
مسأله 44. روزی را که انسان شک دارد آخر ماه شعبان است یا اوّل ماه رمضان، «یوم ‌الشّک» می‌‌نامند و روزه گرفتن در آن روز، واجب نیست.
مسأله 45. اگر فرد بخواهد در «یوم ‌الشّک» روزه بگیرد، در مورد کیفیّت روزۀ آن روز موارد ذیل جاری است:
الف. نمی‌تواند نیّت روزۀ ماه رمضان نماید و اگر عمداً نیّت ماه رمضان کند، روزه‌اش باطل می‌باشد، هرچند بعداً معلوم شود ماه رمضان بوده است.
ب. می‌تواند نیّت روزۀ مستحبّی ماه شعبان یا روزۀ قضا یا نذر یا روزۀ واجب دیگری نماید و بعداً اگر معلوم شد ماه رمضان بوده، روزۀ ماه رمضان محسوب می‌شود.
ج. چنانچه نیّت کند اگر ماه رمضان است، روزۀ ماه رمضان و اگر ماه رمضان نیست، روزۀ قضا یا مستحبّی یا مانند آن باشد، روزه‌اش صحیح است.
د. اگر قصد کند آنچه را که فعلاً خداوند متعال از او خواسته - اعم از روزۀ واجب یا مستحب - انجام دهد، یا به‌طور کلّی قصد روزه کند (روزۀ خاصّی را قصد نکند) و بعداً معلوم شود ماه رمضان بوده کافی است و روزۀ ماه رمضان محسوب می‌شود.
مسأله 46. فردی که یوم ‌الشّک را روزه گرفته، چنانچه در بین روزه - چه قبل از اذان ظهر و چه‌ بعد از ظهر- بفهمد ماه‌ رمضان‌ است، باید فوراً نیّت‌ ماه‌ رمضان‌ نماید.
مسأله 47. اگر فرد در یوم ‌الشّک‌ روزه‌ نگیرد و بعد از اذان‌ مغرب‌ بفهمد ماه ‌رمضان بوده، معصیت نکرده و بعداً باید یک روز روزۀ قضای ماه رمضان را بگیرد.
مسأله 48. اگر فرد در یوم ‌الشّک روزه نگیرد و در بین روز بفهمد ماه مبارک رمضان است، سه حالت دارد:
الف. قبل از اینکه بفهمد ماه رمضان است، کاری که روزه را باطل می‌کند، انجام داده؛ در این صورت، نمی‌تواند آن روز را روزه بگیرد و بنابر احتیاط واجب، باید از کارهایی که روزه را باطل می‌کند در باقیمانده روز پرهیز نماید و باید بعد از ماه رمضان، آن روز را قضا کند.
ب. کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده و بعد از ظهر متوجّه شود ماه رمضان است؛ در این صورت، بنابر احتیاط واجب، رجاءً نیّت روزه کند و بعد از ماه رمضان هم آن را قضا نماید.
ج. کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده و قبل از ظهر متوجّه شود ماه رمضان است؛ در این صورت، واجب است فوراً نیّت ماه رمضان کند و روزه‌اش صحیح است.