پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2)

5. رساندن غبار غلیظ به حلق بنابر احتیاط ← → 3. استمناء

4 . دروغ بستن به خداوند متعال و پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمّۀ اطهار(علیهم السلام) بنابر احتیاط

مسأله 80. اگر روزه‏دار با گفتن یا نوشتن یا اشاره و مانند اینها به خداوند متعال یا پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) یا ائمّۀ اطهار(علیهم السلام) عمداً نسبتی را - چه در امور دینی و چه در امور دنیوی - بدهد که آن نسبت دروغ باشد، هرچند فوراً بگوید «دروغ گفتم» یا توبه کند، روزۀ او بنابر احتیاط واجب باطل است.
بنابراین، اگر مثلاً در روزۀ ماه رمضان چنین کند، بنابر احتیاط واجب باید روزۀ آن روز را به قصد قربت مطلقه[1] تمام کند و قضای آن را هم بگیرد.
این حکم بنابر احتیاط مستحب، در مورد دروغ بستن به حضرت زهرا(علیها السلام) و سایر پیامبران و جانشینان آنان(علیهم السلام) نیز جاری است.[2]
شایان ذکر است اگر روزه‌دار خبر دروغ مذکور را در خلوت بگوید یا در حضور شنونده‌ای که معنای آن را نمی‌فهمد بگوید - مثل اینکه به فارسی سخن بگوید و مخاطب انگلیسی‌زبان یا عرب‌زبان بوده و معنای آن را نفهمد - روزه‌اش باطل نمی‌شود؛ امّا اگر کسی که معنای خبر مذکور را می‌فهمد بشنود یا در معرض شنیدن چنین کسی باشد - مانند صورتی که صدا ضبط شده و در اختیار وی قرار گیرد ‌- روزه‌اش بنابر احتیاط واجب - با توضیحی که گذشت - باطل می‌شود.
مسأله 81. اگر روزه­دار بخواهد خبری را بگوید که دلیل معتبری بر راست بودن آن ندارد و نمی‌داند راست است یا دروغ، چنانچه آن را به صورت نقل بگوید و آن را مستقیماً به پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمّۀ اطهار(علیهم السلام) نسبت ندهد، روزه­اش صحیح است، وگرنه بنابر احتیاط واجب روزه­اش به معنایی که در مسألۀ قبل ذکر شد، باطل است.
مسأله 82. اگر انسان چیزی را به اعتقاد اینکه راست است از قول خداوند متعال یا پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) یا ائمّۀ اطهار(علیهم السلام) نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه‏اش باطل نمی‌شود.
مسأله 83. اگر فرد چیزی را که می‌داند دروغ است، به خداوند متعال یا پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) یا ائمّۀ اطهار(علیهم السلام) نسبت دهد و بعد بفهمد آنچه را که گفته راست بوده، اگر توجّه داشته که این کار روزه را باطل می‌کند، بنابر احتیاط واجب، باید روزه را به قصد قربت مطلقه تمام کند و قضای آن را هم به‌جا آورد.
مسأله 84. اگر انسان دروغی را که دیگری ساخته، عمداً به خداوند متعال یا پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) یا ائمّۀ اطهار(علیهم السلام) نسبت دهد، بنابر احتیاط لازم، روزه‏اش به معنایی که در مسألۀ «80» ذکر شد، باطل می‌شود؛ ولی اگر از قول کسی که آن دروغ را ساخته، بدون تأیید گفتۀ وی آن را نقل کند، روزه­اش باطل نمی­شود.[3]
مسأله 85. اگر از روزه‏دار بپرسند که آیا پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) چنین مطلبی فرموده‏اند؟ و او جایی که در جواب باید بگوید: «نه»، عمداً بگوید: «بلی»، یا جایی که باید بگوید: «بلی»، عمداً بگوید: «نه»، روزه‏اش بنابر احتیاط واجب، به معنایی که در مسألۀ «80» ذکر شد، باطل می‌شود و این حکم، در مورد خداوند متعال یا ائمّۀ اطهار(علیهم السلام) نیز جاری است.
مسأله 86. اگر از قول خداوند متعال یا پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) و ائمّۀ اطهار(علیهم السلام) حرف راستی را بگوید، بعد در هنگامی که روزه است، بگوید: «دروغ گفتم» یا به آنان دروغی را نسبت بدهد و موقعی که روزه می‌باشد، بگوید: «آنچه قبلاً گفته‌‌ام راست است»، بنابر احتیاط لازم، روزه‌اش به معنایی که در مسألۀ «80» ذکر شد، باطل می‌شود، مگر آنکه منظورش، بیان حال خبرش باشد که در این صورت، روزه‌‌اش باطل نمی‌‌شود.[4]
مسأله 87. فردی که قرآن کریم را غلط می‌خواند یا بعضی از کلمات آن را اشتباه تلفّظ می‌کند، می‌تواند در حال روزه قرآن بخواند در صورتی که قصد حکایت از قرآنی که حقیقةً از طرف خداوند متعال نازل شده است را نداشته باشد و در این صورت روزه‌اش، صحیح است.

[1]. همان.
[2]. البتّه، دروغ بستن به خداوند و پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و معصومین(علیهم السلام) از جمله حضرت زهرا(علیها السلام) از گناهان کبیره است.
[3]. مانند اینکه شخصی نسبت دروغی را به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) بدهد و فرد روزه­دار در مقام نقل گفتار وی بگوید: «آن شخص این چنین گفته است». در این مورد، روزه­اش باطل نمی‌شود، امّا اگر بعد از نقل مطلب کذب شخص مذکور، آن را تأیید هم بنماید، مثلاً بگوید: «آنچه آن شخص گفته، صحیح و مطابق با واقع می‌باشد»، بنابر احتیاط واجب - به معنایی که در مسألۀ «80» بیان شد - روزه‌اش باطل می‌شود.
[4]. مثل اینکه فردی، ‌شب در مجلسی، سخن دروغی ‌را به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) نسبت می‌‌دهد و در روز، به هنگامی ‌که روزه است شخصی ‌از او سؤال می‌‌کند: «آیا راست است دیشب شما، چنین سخنی ‌را گفته‌‌اید؟» و وی ‌در پاسخ بگوید «بلی، راست است». در این صورت، روزه­اش باطل نمی‌‌شود، زیرا منظور فرد، تنها خبر دادن از واقعه‌‌ای ‌است که در شب گذشته برایش رخ داده است و امّا اگر هنگامی ‌که روزه است شخصی ‌از او سؤال ‌‌کند: «آیا آنچه دیشب شما به پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) نسبت داده‌‌اید، راست است یا دروغ؟» و وی در پاسخ بگوید: «بلی، سخنی که به پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) نسبت دادم، راست است»، در این فرض، بنابر احتیاط واجب - به معنایی که در مسألۀ «80» بیان شد - روزه‌اش باطل می‌‌شود.
5. رساندن غبار غلیظ به حلق بنابر احتیاط ← → 3. استمناء
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français