مسأله 298. حجّ خانۀ خداوند متعال بر کسی که شرایطی را دارا باشد، در تمام عمر یک مرتبه واجب می‌شود و آن را «حجّةُ الإسلام» می‌نامند؛ آن شرائط عبارتند از:
اوّل: بالغ باشد؛
پس بر فرد غیر بالغ - هرچند نزدیک به بلوغ باشد- حج واجب نیست و اگر بچۀ ممیّز نابالغ، حج انجام دهد، حجّش صحیح می‌باشد، ولی جای حجّة ‌‌الاسلام را نمی‌گیرد.
دوّم: عاقل باشد؛
پس بر مجنون، حج واجب نیست؛ البتّه اگر جنون فرد، ادواری باشد و زمان هوشیاری و سلامتی­اش کافی برای انجام مناسک حج و تهیۀ مقدّماتی که فراهم نیست باشد و مستطیع نیز باشد، حج بر او واجب می­شود و باید آن را به‌جا آورد، هرچند در سایر اوقات دیوانه باشد.
همچنین، اگر فرد مذکور بداند زمان جنونش همیشه مصادف با ایام حج است، واجب است در زمانی که هوشیار و سالم است، نایب بگیرد که از طرف او حج را در ایّام‌ آن انجام دهد.
سوم: آزاد بوده و عبد و بنده نباشد.
چهارم: مستطیع باشد و مستطیع بودن به چند مورد بستگی دارد:
1. توانایی مالی.
2. توانایی بدنی.
3. باز بودن راه و ایمن بودن آن.
4. وسعت داشتن وقت.
5. توانایی تأمین نفقات خانواده در مدّت سفر حج.
6. توانایی تأمین مخارج زندگی پس از بازگشت از حج.
7. نداشتن بدهی.
تفصیل موارد آن در مسائل آینده خواهد آمد.
مسأله 299. کسی که مستطیع نمی‌باشد، چنانچه حج برای خود انجام دهد، آن حج، کفایت از حجّة الاسلام نمی‌‌کند؛ پس در صورتی که بعداً مستطیع شود، باید حج را به‌جا آورد.
همچنین، کسی که خودش ناتوان از انجام حج است و وظیفه­اش گرفتن نایب است، اگر شخصی را برای نیابت از حج اجیر نماید یا شخص مذکور حاضر شود به‌طور مجّانی این کار را انجام دهد، آن حج، برای کسی که به نیابت او حج به‌جا آورده است، کافی می‌باشد، ولی برای خودِ شخص نایب، کفایت از حجّة الاسلام نمی‌‌کند.