کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2)
جستجو در:
تهمت ←
→ غیبت
دروغ
مسأله 466. دروغ گفتن (کذب) حرام می‌باشد و آن، خبر دادن از چیزی است که واقعیّت ندارد.
مسأله 467. در حرام بودن دروغ، فرقی نیست بین اینکه انسان دروغ را بگوید یا بنویسد یا با اشاره بفهماند؛ آن را با زبان یا قلم به مخاطب ارائه دهد یا با وسایلی نظیر تلفن همراه، رایانه و شبکه‌های اجتماعی و مانند آن. بنابراین، دروغ تنها یک گناه زبانی نیست. همین طور، فرقی ندارد آن دروغ را در کتاب یا نوشته‌ای دیده باشد یا اختراع خودش باشد.
مسأله 468. اگر فرد خبری خلاف واقع دهد و مقصودش از آن خبر این باشد که افراد را بخنداند (دروغ به شوخی)،[1] چنانچه از قرائن و شواهد مانند نوع کلام یا رفتار یا حالت فرد، شوخی بودن آن معلوم نباشد، حرام است؛
بلکه اگر معلوم هم باشد به گونه‌ای که طرف مقابل، متوجّه شود که گوینده، قصد جدّی و حقیقی ندارد، بنابر احتیاط واجب جایز نمی‌باشد.
مسأله 469. اگر فرد کلامی را بدون اینکه قصد خبر دادن از واقعهای داشته باشد بیان کند یا بنویسد - مثل اینکه برای تمرین خطّاطی جملهای بنویسد یا دانش‌آموزی برای تمرین تقویت قواعد دستور زبان با کلمات پراکنده جملهای بسازد - این گونه موارد که در آنها فرد قصد ندارد از واقع شدن مفهوم و محتوای جمله خبر دهد، دروغ به حساب نمیآید.
مسأله 467. در حرام بودن دروغ، فرقی نیست بین اینکه انسان دروغ را بگوید یا بنویسد یا با اشاره بفهماند؛ آن را با زبان یا قلم به مخاطب ارائه دهد یا با وسایلی نظیر تلفن همراه، رایانه و شبکه‌های اجتماعی و مانند آن. بنابراین، دروغ تنها یک گناه زبانی نیست. همین طور، فرقی ندارد آن دروغ را در کتاب یا نوشته‌ای دیده باشد یا اختراع خودش باشد.
مسأله 468. اگر فرد خبری خلاف واقع دهد و مقصودش از آن خبر این باشد که افراد را بخنداند (دروغ به شوخی)،[1] چنانچه از قرائن و شواهد مانند نوع کلام یا رفتار یا حالت فرد، شوخی بودن آن معلوم نباشد، حرام است؛
بلکه اگر معلوم هم باشد به گونه‌ای که طرف مقابل، متوجّه شود که گوینده، قصد جدّی و حقیقی ندارد، بنابر احتیاط واجب جایز نمی‌باشد.
مسأله 469. اگر فرد کلامی را بدون اینکه قصد خبر دادن از واقعهای داشته باشد بیان کند یا بنویسد - مثل اینکه برای تمرین خطّاطی جملهای بنویسد یا دانش‌آموزی برای تمرین تقویت قواعد دستور زبان با کلمات پراکنده جملهای بسازد - این گونه موارد که در آنها فرد قصد ندارد از واقع شدن مفهوم و محتوای جمله خبر دهد، دروغ به حساب نمیآید.
[1]. مثل اینکه به کسی بگوید: «فلانی شما را امروز به مهمانی منزلش دعوت کرده است» تا عدّه‌ای که عکس‌العمل فرد را جهت رفتن به میهمانی می‌بینند، از این شوخی و مزاح بخندند.