کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2)
جستجو در:
صاحب مال حرام معلوم نباشد، ولی اجمالاً بداند مقدار حرام بیشتر از خمس است ←
→ صاحب مال حرام معلوم نباشد، ولی مقدار حرام معلوم باشد
صاحب مال حرام معلوم نباشد، ولی اجمالاً بداند مقدار حرام کمتر از خمس است
مسأله 748. اگر مال حلال با مال حرام طوری مخلوط شود که انسان نتواند آنها را از یکدیگر تشخیص دهد و فرد اجمالاً بداند که مقدار حرام کمتر از خمس (یک پنجم مال مذکور) میباشد، ولی نتواند صاحب آن مال حرام را بشناسد، دو صورت دارد:
الف. مخلوط شدن مال حرام با حلال به سبب کوتاهی خود فرد نباشد، مثل اینکه اشتباهاً آن مال با مال وی مخلوط شده باشد؛ در این صورت، کافی است مقداری را که میداند حرام است از طرف مالک حقیقیاش، به فقیر دارای شرایط استحقاق صدقه بدهد.
ب. مخلوط شدن مال حرام با حلال، به سبب کوتاهی خود فرد باشد؛ در این صورت، علاوه بر مقدار معلوم، بنابر احتیاط واجب باید مقدار بیشتری را هم که احتمال میدهد حرام باشد، به فقیر دارای شرایط استحقاق صدقه دهد؛
البتّه، از آنجا که در این صورت ممکن است پرداخت عین مال حرام[1] به فقیر واجب باشد و از طرفی عین حرام قابل تشخیص نیست، بنابراین، تمام مال را به فقیر میدهد به این نیّت که مقدار واقعی حرام را صدقه داده باشد و فقیر هم به همین نیّت دریافت میکند، سپس فقیر با مصالحه، مقداری که حلال بوده و مال خود شخص میباشد را از آن مال جدا کرده و بر میگرداند و بنابر احتیاط واجب، پرداخت این صدقه با اجازۀ حاکم شرع انجام شود.
الف. مخلوط شدن مال حرام با حلال به سبب کوتاهی خود فرد نباشد، مثل اینکه اشتباهاً آن مال با مال وی مخلوط شده باشد؛ در این صورت، کافی است مقداری را که میداند حرام است از طرف مالک حقیقیاش، به فقیر دارای شرایط استحقاق صدقه بدهد.
ب. مخلوط شدن مال حرام با حلال، به سبب کوتاهی خود فرد باشد؛ در این صورت، علاوه بر مقدار معلوم، بنابر احتیاط واجب باید مقدار بیشتری را هم که احتمال میدهد حرام باشد، به فقیر دارای شرایط استحقاق صدقه دهد؛
البتّه، از آنجا که در این صورت ممکن است پرداخت عین مال حرام[1] به فقیر واجب باشد و از طرفی عین حرام قابل تشخیص نیست، بنابراین، تمام مال را به فقیر میدهد به این نیّت که مقدار واقعی حرام را صدقه داده باشد و فقیر هم به همین نیّت دریافت میکند، سپس فقیر با مصالحه، مقداری که حلال بوده و مال خود شخص میباشد را از آن مال جدا کرده و بر میگرداند و بنابر احتیاط واجب، پرداخت این صدقه با اجازۀ حاکم شرع انجام شود.
[1]. خودِ همان مالی که حرام بوده است.