«زکات» مانند «نماز»، از ضروریات دین، یعنی از جمله واجبات قطعی آیین اسلام است و از نظر اسلام در آن حد از اهمیّت است که در بسیاری از آیات، قرآن کریم آن را قرین نماز و همراه آن ذکر کرده است:
«وَأَقیمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّکاةَ وَارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعینَ».[1]
«و نماز را به جا آورید و زکات را بپردازید و با رکوع کنندگان رکوع نمایید».
همچنین، قرآن کریم در مورد نشانه­های اهل ایمان می­فرماید:
«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ؛ الَّذینَ هُمْ فی‏ صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ؛ وَالَّذینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ؛ وَالَّذینَ هُمْ لِلزَّکاةِ فاعِلُونَ».[2]
«به راستی مؤمنان رستگار شدند، آنان که در نمازشان خاشع هستند و آنان که از لغو و کارهای بیهوده روی گردانند و آنان که دستور زکات را انجام می‌دهند».
روایت شده که امام رضا(علیه السلام) فرمودند: «خداوند متعال به سه مورد امر کرده که سه مورد دیگر با آنها قرین و همراه است: به نماز و زکات با هم امر کرده است. بنابراین، کسی که نماز می­خواند ولی زکات نمی­دهد، نماز وی قبول نمی­شود و به سپاسگزاری خود با سپاسگزاری از پدر و مادر با هم امر نموده است و کسی که نسبت به پدر و مادر خود شکرگزار نباشد، خدا را شکرگزاری نکرده است و به رعایت تقویٰ و صلۀ رحم با هم امر کرده است. بنابراین، کسی که صلۀ رحم نکند، از خداوند متعال پروا نکرده و تقوای الهی ندارد».[3]
در حدیث نقل شده است که راوی به امام صادق(علیه السلام) عرض کرد: «کدام یک از اعمال بعد از شناخت خدا افضل است؟ حضرت فرمودند: بعد از شناخت خداوند متعال، چیزی معادل نماز نیست و شیئی بعد از شناخت خدا و نماز، برابر ارزش زکات نیست و بعد از آن چیزی معادل ارزش روزه نمی­باشد و پس از آن شیئی معادل حج محسوب نمی­شود و آغازگر همۀ آنها معرفت و شناخت ما اهل بیت(علیهم السلام) است و انتها و ختم همۀ آنها نیز معرفت و شناخت ما اهل بیت(علیهم السلام) می‌باشد...».[4]
نیز روایت شده که امیر المؤمنین(علیه السلام) فرمودند: «... همانا زکات همراه نماز، مایۀ تقرّب اهل اسلام به خداوند متعال قرار داده شده است. بنابراین، کسی که زکات را با طیب خاطر بپردازد، کفّارۀ گناهان او محسوب می­شود و حاجب و مانعی در مقابل آتش دوزخ برای او خواهد بود...».[5]
از امام صادق(علیه السلام) از پدران بزرگوارشان(علیهم السلام) از امیر‌ المؤمنین(علیه السلام) روایت شده که پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «... ‌زکات پُل اسلام است، کسی که زکات بپردازد از پُل می­گذرد و کسی که از پرداخت آن خودداری کند، قبل از پُل، حبس خواهد ماند و زکات غضب پروردگار متعال را خاموش می‌کند...».[6]