پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

بسم الله الرحمن الرحیم
با توجه به رؤیت هلال با چشم غیر مسلح در غروب روز چهارشنبه ٢٩ شعبان فردا پنجشنبه اول ماه مبارک رمضان است.
توفیقات همگان را از خداوند متعال مسألت داریم.
دفتر آقاى سیستانى (مدظله)

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)

انجام ایجاب و قبول به صورت کتبی ← → ب. ایجاب و قبول عملی

انجام ایجاب و قبول با ردّ و بدل نمودن کالا یا قیمت آن (معاطات)

مسأله 90. دو طرف معامله می‌توانند با ردّ و بدل نمودن کالا (مبیع) و قیمت آن (ثمن) یا یکی از آن دو - به قصد خرید و فروش - معامله را انجام دهند که به آن خرید و فروش یا بیع «معاطاتی» گفته می‌شود.
خرید و فروش معاطاتی به سه گونه قابل انجام است:
1. فروشنده کالا را به قصد فروش به مشتری داده و خریدار هم آن را به قصد خرید بگیرد که در این مورد، با همین ردّ و بدل شدن کالا معامله انجام شده و خریدار باید ثمن را بپردازد.[1]
2. خریدار، ثمن - مثلاً پول - را به قصد خرید به فروشنده داده و او هم به همین قصد بگیرد که به همین ردّ و بدل شدن پول، معامله انجام شده و فروشنده باید کالا را به خریدار بدهد.
3. فروشنده کالا را به قصد فروش به مشتری بدهد و خریدار با دادن ثمن به فروشنده قصد خرید نماید که در این مورد پس از ردّ و بدل شدن هر دو (کالا و ثمن)، معامله انجام می‌شود.[2]

[1]. مدّت­دار یا نقد بودن قیمت (ثمن) یا کالا، مسألۀ دیگری است که در مباحث بعدی، مسائل مربوط به آن، مانند زمان پرداخت ثمن و کالا ذکر می‌شود.
[2]. به بیان دقیق‌تر در مورد اوّل، دادن کالا به مشتری «ایجاب» و گرفتن کالا از جانب مشتری «قبول» می‌باشد؛ پس مشتری با گرفتن کالا، مالک آن شده و اگر بهای معامله (ثمن) در ذمّه باشد - که در این گونه موارد، غالباً چنین است - مبلغ ثمن را بدهکار شده است؛
در مورد دوّم، پرداخت بهای معامله (ثمن) به فروشنده، «ایجاب» و گرفتن آن «قبول» می‌باشد؛ پس فروشنده با گرفتن قیمت (ثمن) مالک آن شده و از آن پس چنانچه کالا، عین شخصی باشد، مشتری مالک آن می‌باشد و اگر کلّی در ذمّه باشد، فروشنده با گرفتن ثمن، بدهکار به کالا می‌گردد.
در مورد سوّم، با ردّ و بدل شدن یکی از آنها (کالا و ثمن)، هنوز معامله تمام نشده و هیچ‌ یک از فروشنده و خریدار مالک ثمن و کالا نمی‌شوند.
البتّه، در بعضی از موارد مالک شدن طرفین معامله - غیر از انجام ایجاب و قبول - شرایط دیگری نیز دارد، مثل اینکه در معاملۀ صَرْف (طلا یا نقره در مقابل طلا یا نقره) کالا و قیمت آن باید قبل از جدا شدن طرفین معامله از یکدیگر تحویل داده شود، که توضیح آن در محلّ خود ذکر شده است.
انجام ایجاب و قبول به صورت کتبی ← → ب. ایجاب و قبول عملی
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français