مسأله 206. اگر مال فروخته شده، قبل از تحویل به خریدار، تلف شده و از بین برود،[1] دو صورت دارد:[2]
الف. فروشنده یا فرد دیگری - که امکان رجوع به وی برای گرفتن عوض مال از او وجود دارد - آن را از بین برده (اتلاف)؛ در این صورت، معامله به قوّت خود باقی است و کسی که مال را تلف کرده (فروشنده یا فرد دیگر) باید عوضش را بدهد؛[3]
البتّه، خریدار می­تواند معامله را فسخ نموده و پول خود (ثمن معامله) را پس بگیرد.
ب. مال بر اثر حوادث طبیعی از بین رفته است، طوری که از بین رفتن آن عرفاً مستند به فردی محسوب نمی‌شود؛
ج. فردی مال را از بین برده که به‌طور معمول امکان رجوع به وی برای گرفتن عوض مال وجود ندارد، مثل آنکه شخص ناشناسی آن را از بین برده و فرار کرده و امکان شناسایی وی نیست.
در این دو صورت (ب و ج)، معامله خود به خود فسخ می­شود (انفساخ)؛ طوری که تلف از مال فروشنده محسوب شده و پول (ثمن) به ملکیّت خریدار برمی­گردد.
شایان ذکر است، مشابه همین حکم برای از بین رفتن ثمن قبل از تحویل آن، جاری می­باشد؛ با این تفاوت که در اینجا در حقیقت، مال خریدار تلف شده و مال فروخته شده به ملکیّت فروشنده برمی­گردد.­[4]
مسأله 207. اگر مال فروخته شده (مبیع)، قبل از تحویل طوری شود که به‌طور معمول در چنین مواردی امکان دستیابی به آن وجود نداشته باشد - مثلاً مالی که علامت ندارد، سرقت شود یا ماهی به دریا بیفتد یا پرندۀ وحشی از قفس فرار نماید - حکم قسمت «ب» و«ج» از مسألۀ قبل در مورد آن جاری می­شود.
مسأله 208. اگر بخشی از مال یا بعضی از اموالی که در یک معامله فروخته شده، قبل از تحویل تلف شود، معامله به همان میزان خود به خود فسخ می­شود و خریدار می­تواند باقیمانده را هم فسخ کند.
مسأله 209. اگر برای مالی که فروخته شده قبل از تحویل، محصول یا نمایی حاصل شود و سپس خود مال تلف گردد، مثل اینکه مرغی که فروخته شده، تخم کند، سپس خود مرغ تلف گردد یا درخت فروخته شده، میوه بدهد و خود درخت از بین برود، محصول و نماء متعلّق به مشتری است و حکم معامله نسبت به خود مال، در مسائل «206 و 207» ذکر شد.
مسأله 210. اگر قبل از تحویل، عیبی در کالا به وجود آید، مشتری حقّ فسخ معامله و یا گرفتن تفاوت قیمت را دارد، که توضیح موارد آن در مسألۀ «344» ذکر می‌شود.