کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)
جستجو در:
تحویل ←
→ شرایط اجاره بها[1]
مطالبه و تحویل منفعت مال مورد اجاره و اجاره‌بها / مطالبه
مسأله 490. با انجام قرارداد اجاره، مستأجر، مالک منفعت مال مورد اجاره و موجر، مالک اجاره بها می‌شود؛
زمانی که هر یک می‌تواند این مال را (که با قرارداد اجاره مالک شده) از دیگری مطالبه کند، دو صورت دارد:
الف. هنگام قرارداد اجاره، برای پرداخت اجاره بها یا در اختیار قرار دادن منفعت مال مورد اجاره، زمان خاصّی در نظر گرفته و شرط کرده‌اند؛ چه اینکه به این امر تصریح شده باشد یا به علّت متعارف و معمول بودن آن یا مطرح شدن در پیش‌گفتگوی اجاره و مانند آن، اجاره بر اساس آن واقع شده باشد؛[1]
مثل آنکه در اجارۀ یک سالۀ منزل، قرار گذاشته باشند که اجاره بها به صورت اقساط و در آخر هر ماه پرداخت شود؛ یا در اجارۀ دو سالۀ مغازه قرار گذاشته باشند اجاره‌بهای هر سال در ابتدای همان سال و به اصطلاح، «پیش» گرفته شود؛
در این صورت، بر اساس قرارداد عمل می‌شود.
ب. هنگام اجاره، چنین شرطی نشده باشد؛
در این صورت، نه مستأجر قبل از در اختیار قرار دادن اجاره بها حقّ مطالبۀ منفعت مال مورد اجاره را دارد و نه موجر قبل از در اختیار گذاشتن منفعت مال مورد اجاره، حقّ دارد اجاره بها را مطالبه کند.
زمانی که هر یک می‌تواند این مال را (که با قرارداد اجاره مالک شده) از دیگری مطالبه کند، دو صورت دارد:
الف. هنگام قرارداد اجاره، برای پرداخت اجاره بها یا در اختیار قرار دادن منفعت مال مورد اجاره، زمان خاصّی در نظر گرفته و شرط کرده‌اند؛ چه اینکه به این امر تصریح شده باشد یا به علّت متعارف و معمول بودن آن یا مطرح شدن در پیش‌گفتگوی اجاره و مانند آن، اجاره بر اساس آن واقع شده باشد؛[1]
مثل آنکه در اجارۀ یک سالۀ منزل، قرار گذاشته باشند که اجاره بها به صورت اقساط و در آخر هر ماه پرداخت شود؛ یا در اجارۀ دو سالۀ مغازه قرار گذاشته باشند اجاره‌بهای هر سال در ابتدای همان سال و به اصطلاح، «پیش» گرفته شود؛
در این صورت، بر اساس قرارداد عمل می‌شود.
ب. هنگام اجاره، چنین شرطی نشده باشد؛
در این صورت، نه مستأجر قبل از در اختیار قرار دادن اجاره بها حقّ مطالبۀ منفعت مال مورد اجاره را دارد و نه موجر قبل از در اختیار گذاشتن منفعت مال مورد اجاره، حقّ دارد اجاره بها را مطالبه کند.
[1]. هر یک از اقسام شرط، که در مسألۀ «302» بیان گردید.