پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

بسمه تعالی
رؤیت هلال ماه شوال در شامگاه امروز سه شنبه 29 ماه مبارک رمضان با چشم غیر مسلح ثابت شد، بنابراین فردا چهارشنبه اول ماه شوال و روز عید سعید فطر است.
ان شاء الله بر همه مسلمانان مبارک باشد.
دفتر آقای سیستانی (مد ظله)

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)

فوت طلبکار ← → پرداخت بدهی از جنس دیگر

دیون و مطالبات متوفّی / فوت بدهکار

مسأله 943. اگر بدهکار بمیرد، واجب است بدهی­های او از اصل مالش پرداخت شود[1] و دیون مدّت­دار او تبدیل به دین حالّ گردیده و طلبکاران می‌توانند طلب خویش را قبل از فرا رسیدن موعد اولیّۀ آن، مطالبه نمایند.
در صورت فوق، پرداخت بدهی‌های متوفّیٰ از اموال وی[2] واجب است، هرچند با فروش اموالی باشد که از «مستثنیات دین»[3] محسوب می­شود. بنابراین، حکم مستثنیات دین مانند خانۀ مسکونی مورد احتیاج، فقط مربوط به زمان زنده بودن بدهکار است و شامل بعد از وفات وی نمی­شود.[4]
شایان ذکر است، این حکم شامل اموالی که بعد از وفات حاصل می­شود، ولی در حکم مال متوفّیٰ است نیز می­شود. بنابراین، اگر شخصی به قتل برسد، دیۀ شرعی که بابت قتل ثابت می­شود، در حکم دارایی وی است و بدهی­های وی از آن پرداخت می­شود. همین طور است حکم، اگر فرد در زمان حیات خود دامی را برای صید نصب کند و بعد از وفاتش ماهی یا حیوان وحشی مانند آهو در آن واقع شود.[5]

[1]. مگر آنکه وصیّت کرده باشد بدهی‌های وی را از ثلث مالش بپردازند و در این صورت، چنانچه ثلث مال کافی نباشد، باقیماندۀ بدهی از اصل مال کسر می­شود.
[2]. پرداخت بدهی متوفّی از «زمین موات» که مورّث در زمان حیات خویش اقدام به تحجیر و احیای آن نکرده، ولی سند رسمی آن به نام وی بوده، حکم ویژه­ای دارد که در مسألۀ «1368» ذکر می­ شود.
[3]. معنای مستثنیات دین، در مسألۀ «901»ذکر شد.
[4]. حکم کسی که مالی را به شخصی قرض داده یا فروخته و از این بابت از وی طلبکار می­باشد و بعد از وفات آن شخص، عین مالش در ماترک متوفّیٰ موجود است در فصل «حَجْر»، مسألۀ «1684» ذکر می‌شود.
[5]. به جلد چهارم، فصل «وصیّت»، مسألۀ «1047» و فصل «دیات»، مسائل «1363 و 1437» مراجعه شود.
فوت طلبکار ← → پرداخت بدهی از جنس دیگر
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français