پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)

یک طرف کلّی در ذمّۀ مدّت‌دار و دیگری حالّ ← → خرید و فروش مال به صورت کلّی در ذمّۀ فرد

هر دو طرف معامله کلّی در ذمّۀ‌ مدّت دار

مسأله 958. اگر فرد مالی را به صورت کلّی در ذمّۀ خود و مدّت­دار، در مقابل مالی که آن هم به صـــورت کلّی و مدّت­دار در ذمّۀ طرف مقابل اســت بفروشــد،[1] این قرارداد باطل است؛ چنین معامله­ای «معاملۀ کالی به کالی» نامیده می­شود.[2]
مثلاً چنانچه علی یک دستگاه خودرو را با اوصاف معیّن به صورت کلّی در ذمّۀ خودش با قرار مدّت یک سال برای تحویل ‌آن، در ازای 150 میلیون تومان به صورت رأسی یا اقساط مدّت­دار دو ساله بفروشد، معاملۀ مذکور باطل است.

[1]. در این فرض، دین بابت ثمن و مثمن، با انعقاد معامله بر ذمّۀ طرفین محقّق می‌شود و دین سابق بر عقد نیست؛ حکم فروش دین سابق بر عقد به دین سابق بر عقد دیگر، در مسألۀ «955» ذکر شد.
[2]. «کالِئ» با تخفیف همزه «کالیٖ» از واژه «کَلَأَ» به معنای انتظار کشیدن اخذ شده است که در آن، طرفین معامله، منتظر دریافت مثمن و ثمن در آینده از یکدیگر هستند؛ امروزه این نوع معامله یکی از اقسام معروف معاملات «آتی» یا «فردایی» به حساب می­آید.
یک طرف کلّی در ذمّۀ مدّت‌دار و دیگری حالّ ← → خرید و فروش مال به صورت کلّی در ذمّۀ فرد
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français