کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)
جستجو در:
3. سبب شدن دو یا چند نفر در ایجاد خسارت و آسیب ←
→ نمونهها و شرایط ضمان اتلاف در ضمن چند مثال / 1. آسیب رساندن حیوان متعلّق به فرد به مال یا جان دیگری
2. همکاری در سرقت و مانند آن
مسأله 1555. اگر شخصی مثلاً درِ منزل یا ماشین یا گاو صندوق شخص دیگری را باز کند ولی ماشین، یا اشیاء داخل منزل، ماشین یا گاو صندوق، توسط فرد دیگری سرقت شود، چنانچه عرفاً سرقت مستند به باز گذاشتن در باشد، شخص مذکور ضامن محسوب میشود، چه شخص مذکور قصد همکاری با سارق را داشته و چه قصد نداشته است.[1]
مسأله 1556. اگر دیواری خراب شود و روی همسایه بیفتد یا در خیابان یا کوچه بر عابر یا مال یا حیوانی که مالک دارد بیفتد، در صورتی که دیوار در معرض ریزش و سقوط بوده و صاحب دیوار از این امر اطلاع داشته و نسبت به تخریب یا مرمّت آن رسیدگی نکرده، ضامن است؛
البتّه اگر کسی که دیوار روی او خراب شده یا صاحب مال یا صاحب حیوان میدانسته دیوار در معرض خرابی و ریزش است و با این حال، زیر دیوار استراحت کرده یا مال یا حیوان خود را آنجا قرار داده، صاحب دیوار ضامن محسوب نمیشود.
مسأله 1557. اگر انسان شیئی را بر روی دیوار یا پشت بام بگذارد، طوری که عرفاً در معرض افتادن باشد و بر کسی یا مالی افتاده و خسارت وارد کند، ضامن است، امّا اگر شیء مذکور عرفاً در معرض سقوط نبوده و بهطور اتّفاقی به سبب حادثهای بیفتد، وی ضامن نیست.
مسأله 1558. اگر انسان در ملک خود آتشی بیفروزد و آتش به ملک دیگری سرایت کرده و به انسان یا مال دیگری آسیب وارد کند، چنانچه آتش عرفاً سرایت کننده بوده، ضامن است؛
ولی اگر آتش عرفاً سرایت کننده محسوب نمیشده و اتّفاقاً به سبب وزش باد ناگهانی و مانند آن سرایت کرده، وی ضامن نیست.
مسأله 1559. اگر فرد در زمین، باغ یا مزرعۀ خود آب رها کند و حجم آب یا فشار آن طوری باشد که در معرض سرایت به ملک مجاور باشد و آب به آن ملک خسارتی وارد نماید، ضامن است؛ در غیر این صورت، ضامن نیست.
مسأله 1556. اگر دیواری خراب شود و روی همسایه بیفتد یا در خیابان یا کوچه بر عابر یا مال یا حیوانی که مالک دارد بیفتد، در صورتی که دیوار در معرض ریزش و سقوط بوده و صاحب دیوار از این امر اطلاع داشته و نسبت به تخریب یا مرمّت آن رسیدگی نکرده، ضامن است؛
البتّه اگر کسی که دیوار روی او خراب شده یا صاحب مال یا صاحب حیوان میدانسته دیوار در معرض خرابی و ریزش است و با این حال، زیر دیوار استراحت کرده یا مال یا حیوان خود را آنجا قرار داده، صاحب دیوار ضامن محسوب نمیشود.
مسأله 1557. اگر انسان شیئی را بر روی دیوار یا پشت بام بگذارد، طوری که عرفاً در معرض افتادن باشد و بر کسی یا مالی افتاده و خسارت وارد کند، ضامن است، امّا اگر شیء مذکور عرفاً در معرض سقوط نبوده و بهطور اتّفاقی به سبب حادثهای بیفتد، وی ضامن نیست.
مسأله 1558. اگر انسان در ملک خود آتشی بیفروزد و آتش به ملک دیگری سرایت کرده و به انسان یا مال دیگری آسیب وارد کند، چنانچه آتش عرفاً سرایت کننده بوده، ضامن است؛
ولی اگر آتش عرفاً سرایت کننده محسوب نمیشده و اتّفاقاً به سبب وزش باد ناگهانی و مانند آن سرایت کرده، وی ضامن نیست.
مسأله 1559. اگر فرد در زمین، باغ یا مزرعۀ خود آب رها کند و حجم آب یا فشار آن طوری باشد که در معرض سرایت به ملک مجاور باشد و آب به آن ملک خسارتی وارد نماید، ضامن است؛ در غیر این صورت، ضامن نیست.
[1]. بدیهی است در این گونه موارد، خود سارق نیز ضامن است. با توجّه به این مسأله، چنانچه دسترسی به سارق نباشد، فرد میتواند عوض مال خود را از کسی که درِ خانه یا مانند آن را باز گذاشته بگیرد.