مسأله 274. بعد از شستن هر دو دست، باید جلوی سر با تری آب وضو که در دست مانده (نه با آب دیگر)، مسح شود؛
مسح سر با کلّیۀ قسمت‌‌های هر یک از دو دست که در وضو شسته می‌‌شود - از آرنج تا سر انگشتان - جایز است، هرچند احتیاط مستحب آن است که با کف دست راست باشد. همین طور، احتیاط مستحب است مسح از بالا به پایین انجام شود.
مسأله 275. یک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پیشانی است، جای مسح می‌باشد و هر جای این قسمت به هر اندازه مسح شود کافی است، هرچند احتیاط مستحب آن است که از نظر طول به اندازۀ طول یک انگشت و از نظر عرض به اندازۀ عرض سه انگشت بسته مسح شود.
مسأله 276. لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد، بلکه بر موی جلوی سر هم صحیح است؛
ولی کسی که موی جلوی سر او به اندازه‌‌ای بلند است که اگر مثلاً شانه کند به صورتش می‌‌ریزد یا به جاهای دیگر سر می‌‌رسد، باید قسمتی از موها را که پس از شانه کردن از محدودۀ جلوی سر خارج نمی‌‌شود، مسح کند. همین طور، می‌‌تواند فرق سر را باز کرده و بُن موها یا پوست سر را مسح کند؛
امّا اگر موهایی را که به صورت می‌‌ریزد یا به جای دیگر سر می‌رسد، جلوی سر جمع کند و بر آنها مسح نماید، یا بر موی جاهای دیگر سر، که جلوی آن آمده مسح کند، چنین مسحی باطل است.
مسأله 277. بعد از مسح سر واجب است با تری آب وضو که در دست مانده (با توضیحی که در مسح سر، مسألۀ «274» ذکر شد)، روی پاها از سر یکی از انگشتان پا تا مفصل مسح شود و بنابر احتیاط واجب، مسح تا برآمدگی روی پا کافی نیست.
بنابراین، فردی که می‌داند مسح پای خویش را در وضو تا برآمدگی روی پا کشیده نه تا مفصل، احتیاط واجب آن است که نمازهای واجبی را که یقین یا اطمینان دارد با چنین وضویی به‌جا آورده، دوباره خوانده و اگر وقت گذشته، قضا نماید؛[1] امّا اگر احتمال معقول می‌‌دهد در وضویی که برای نمازهایش گرفته مسح پا را - هرچند به‌طور اتّفاقی - به قصد وضو تا مفصل کشیده، آن نماز‌ها صحیح می‌باشد و لازم نیست آنها را دوباره خوانده یا قضا نماید.
شایان ذکر است، مسح مقداری از نوک انگشت پا که نزدیک ناخن است و عرفاً جزء روی پا[2] محسوب می‌شود، واجب است و مسح مقداری از آن که عرفاً جزء روی پا شمرده نمی‌شود،[3] لازم نیست و در صورت شک، بنابر احتیاط لازم مقدار مشکوک را مسح نماید.
مسأله 278. احتیاط مستحب آن است که فرد پای راست را با دست راست و پای چپ را با دست چپ مسح نماید و نیز احتیاط مستحب آن است که شروع مسح پا از سر انگشتان پا باشد و به مفصل ختم گردد، هرچند جایز است بر عکس مسح نماید.
مسأله 279. عرض مسح پا به هر اندازه باشد، کافی است؛ ولی بهتر آن است که به اندازۀ عرض سه انگشت بسته باشد؛ بلکه بهتر است تمام روی پا با تمام کف دست[4] مسح شود.
مسأله 280. در مسح پا لازم نیست فرد کف دست را بر سر انگشت‌‌ها بگذارد و بعد به پشت پا بکشد، بلکه می‌تواند تمام کف دست را روی پا گذاشته و کمی بکشد.
مسأله 281. در مسح سر و روی پاها، باید دست روی آنها کشیده شود و اگر انسان دست را نگه‌ دارد و سر یا پا را به آن بکشد، مسح باطل است؛ ولی اگر هنگامی که دست را می‌‌کشد، سر یا پا مختصری حرکت کند، اشکال ندارد.
مسأله 282. جای مسح باید خشک باشد و اگر به قدری تر باشد که تری دست به آن اثر نکند، مسح باطل است؛ ولی اگر مختصری رطوبت داشته باشد، طوری که آب دست هنگام مسح بر آن غلبه کند و آن رطوبت در آب مسح، از بین رفته به حساب آید، اشکال ندارد.
مسأله 283. اگر برای مسح، رطوبت و تری در دست‌‌های وضو گیرنده نمانده باشد، به گونه‌‌ای که از آرنج تا سر انگشتان هر دو دست خشک شده باشد، نمی‌‌تواند دست را با آب خارج از اعضای وضو تر کند، بلکه باید از ریش خود رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید.
بنابراین، گرفتن رطوبت از سایر نقاط صورت (غیر از ریش) مثل ابرو یا گونه‌ها، چه برای کسانی که ریش دارند و چه افرادی که ریش ندارند، بنابر احتیاط واجب کافی نیست.
مسأله 284. اگر تری دست فقط به اندازۀ مسح سر باشد، احتیاط واجب آن است که فرد سر را با همان تری مسح کرده، سپس برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد.
مسأله 285. مسح کردن از روی جوراب و کفش باطل است؛ ولی اگر انسان به علّت سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد، احتیاط واجب آن است که مسح بر جوراب و کفش نموده و تیمّم نیز بنماید و اگر تقیّۀ خوفیّه در بین باشد، مسح بر جوراب و کفش کافی است.
مسأله 286. اگر موضع مسح نجس باشد و انسان نتواند برای مسح، آن را آب بکشد، باید تیمّم نماید.