قبل از بیان احکام شک‌‌های نماز، تعریف شک و گمان به عنوان مقدّمه ذکر می‌‌شود:
«شک»، عبارت است از اینکه فرد بین دو یا چند طرف قضیّه، به‌طور مساوی و برابر تردید داشته باشد؛ مثل اینکه تردید داشته باشد که در رکعت دوّم است یا سوّم و هر دو طرف برای او مساوی باشد و نتواند یک طرف را بر دیگری ترجیح دهد.
«گمان»، عبارت است از اینکه فرد بین دو یا چند طرف قضیّه تردید داشته باشد؛ ولی احتمال یک طرف نسبت به موارد دیگر، بیشتر باشد؛ مثل اینکه (‌30) درصد احتمال بدهد که در رکعت سوّم است و (‌70) درصد احتمال بدهد که در رکعت چهارم است که احتمال قوی‌تر (70­ درصد)، در اینجا گمان یا ظنّ نامیده می‌‌شود.[1]
شک‌های نماز چند نوع است:
1. شک­هایی که نماز را باطل می‌کند (هشت مورد)؛
2. شک‌‌هایی که نباید به آنها اعتنا کرد (شش مورد)؛
3. شک‌‌های صحیح که اگر نمازگزار بر طبق احکامی که ذکر خواهد شد، عمل نماید، نمازش صحیح خواهد بود (یازده مورد). بنابراین، مجموع شک­های نماز «بیست و پنج» مورد می‌‌باشد.
شایان ذکر است، شک­های باطل کننده و شک­های صحیح همگی در مورد رکعت‌های نماز است و شک­هایی که نباید به آنها اعتنا کرد، شامل شک در رکعت‌ها و غیر رکعت‌ها می‌باشد.
مسأله 1566. هنگامی که شکّی در رکعات نماز ایجاد می‌‌شود، چه شک از اقسام شک­های باطل کننده باشد و چه از اقسام شک­های صحیح، نمازگزار نمی‌‌تواند فوراً به احکام آن شک عمل نماید؛ بلکه لازم است قدری فکر کند تا در صورتی‌ که به گمان یا اطمینان دست پیدا نمود، بر طبق آن عمل کند و چنانچه به نتیجه‌‌ای نرسید و همچنان در شکّ خود باقی ماند، در این صورت به احکام شکّیات عمل نماید.