کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (1)
جستجو در:
شرط دوّم: از اوّل سفر قصد پیمودن هشت فرسخ را داشته باشد ←
→ نماز مسافر
شرایط شکسته شدن نماز مسافر / شرط اوّل: سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعى نباشد
مسأله 1695. شرط اوّل شکسته شدن نماز مسافر آن است که سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی (تقریباً 44 کیلومتر) نباشد و به مسافت مذکور، «حدّ مسافت شرعی» گفته میشود.
مسأله 1696. کسى که رفت و برگشت او مجموعاً هشت فرسخ (تقریباً 44 کیلومتر) است، خواه رفتن یا برگشتنش کمتر از چهار فرسخ باشد یا نباشد، باید نماز را شکسته بخواند. بنابراین، اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ یا به عکس باشد، باید نماز را شکسته - یعنى دو رکعتى - بخواند؛
این نوع مسافت را که در آن مسیر رفت و برگشت، مجموعاً هشت فرسخ میباشد، «مسافت تلفیقی» مینامند.[1]
مسأله 1697. اگر رفت و برگشت فرد هشت فرسخ باشد، اگر چه روزى که میرود همان روز یا شب آن برنگردد، باید نماز را شکسته بخواند، ولى بهتر است که در این صورت احتیاط کرده، تمام نیز بخواند.
مسأله 1698. اگر سفر، مختصرى از هشت فرسخ کمتر باشد، یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفرش هشت فرسخ است یا نه، تحقیق کردن لازم نیست و باید نمازش را تمام بخواند، هرچند احتیاط مستحب است در صورت شک تحقیق نماید.
مسأله 1699. اگر فرد یقین یا اطمینان داشته باشد یا بیّنه (دو مرد عادل) خبر دهند که سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند؛
امّا اگر یک عادل یا شخص موثّقی خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است، در صورتی که انسان به گفتۀ او یقین یا اطمینان پیدا کند، باید نماز را شکسته بخواند، وگرنه گفتار او حجّت شرعی محسوب نمیشود و نمازش کامل است. همچنین اگر دو بیّنه برخلاف یکدیگر باشند، هر دو از اعتبار ساقط شده و فرد باید نماز را تمام بخواند، هرچند احتیاط مستحب است نمازش را شکسته هم بخواند.
مسأله 1700. کسى که یقین یا اطمینان دارد سفر او هشت فرسخ است یا به طریق معتبر دیگری مثل بیّنه اعتماد نموده، اگر نماز را شکسته بخواند و بعد بفهمد که هشت فرسخ نبوده، باید آن را چهار رکعتى بهجا آورد و اگر وقت گذشته، قضا نماید.
مسأله 1701. کسى که قصد رفتن به محلّ معیّنی را داشته و یقین یا اطمینان دارد سفرى که میخواهد برود هشت فرسخ نیست، یا شک دارد که هشت فرسخ هست یا نه، چنانچه در بین راه بفهمد که سفر او هشت فرسخ بوده، اگر چه کمى از راه باقى باشد، باید نماز را شکسته بخواند و اگر تمام خوانده دوباره شکسته بهجا آورد؛ ولى اگر وقت گذشته لازم نیست قضا نماید.
مسأله 1702. اگر فرد بین دو محلّى که فاصلۀ آنها کمتر از چهار فرسخ است، چند مرتبه رفت و آمد کند، هرچند روى هم رفته هشت فرسخ شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1703. اگر محلّى دو راه داشته باشد، یک راه آن کمتر از هشت فرسخ و راه دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد، چنانچه انسان از راهى که هشت فرسخ است به آنجا برود، باید نماز را شکسته بخواند و اگر از راهى که هشت فرسخ نیست برود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1704. ابتداى هشت فرسخ را باید از جایى حساب کند که شخص پس از عبور از آنجا مسافر محسوب میشود و آنجا غالباً آخر شهر یا روستا است؛ ولى در بعضی از شهرهاى بسیار بزرگ (بلاد کبیره) ممکن است آخر محلّه باشد.[2]
مسأله 1705. انتهای مسافت شرعی برای فرد مسافری که قصد دارد به شهر یا روستایی که وطن او نمیباشد سفر نماید و قصد ماندن ده روز در آنجا ندارد، آخرین مقصد فرد در آن شهر یا روستا میباشد؛
به عنوان مثال فردی که وطن وی در (15) کیلومتری شهر مشهد میباشد، چنانچه قصد داشته باشد به مکانی در شهر مشهد مانند حرم مطهّر امام رضا† که در (25) کیلومتری وطن وی قرار دارد برود و برگردد، نمازش در این سفر شکسته است؛ امّا اگر قصد دارد تنها به مکانی در داخل شهر مشهد که در (20) کیلومتری وطن وی قرار دارد برود و از همانجا برگردد، نمازش تمام است.
مسأله 1696. کسى که رفت و برگشت او مجموعاً هشت فرسخ (تقریباً 44 کیلومتر) است، خواه رفتن یا برگشتنش کمتر از چهار فرسخ باشد یا نباشد، باید نماز را شکسته بخواند. بنابراین، اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ یا به عکس باشد، باید نماز را شکسته - یعنى دو رکعتى - بخواند؛
این نوع مسافت را که در آن مسیر رفت و برگشت، مجموعاً هشت فرسخ میباشد، «مسافت تلفیقی» مینامند.[1]
مسأله 1697. اگر رفت و برگشت فرد هشت فرسخ باشد، اگر چه روزى که میرود همان روز یا شب آن برنگردد، باید نماز را شکسته بخواند، ولى بهتر است که در این صورت احتیاط کرده، تمام نیز بخواند.
مسأله 1698. اگر سفر، مختصرى از هشت فرسخ کمتر باشد، یا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است یا نه، نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفرش هشت فرسخ است یا نه، تحقیق کردن لازم نیست و باید نمازش را تمام بخواند، هرچند احتیاط مستحب است در صورت شک تحقیق نماید.
مسأله 1699. اگر فرد یقین یا اطمینان داشته باشد یا بیّنه (دو مرد عادل) خبر دهند که سفر او هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند؛
امّا اگر یک عادل یا شخص موثّقی خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است، در صورتی که انسان به گفتۀ او یقین یا اطمینان پیدا کند، باید نماز را شکسته بخواند، وگرنه گفتار او حجّت شرعی محسوب نمیشود و نمازش کامل است. همچنین اگر دو بیّنه برخلاف یکدیگر باشند، هر دو از اعتبار ساقط شده و فرد باید نماز را تمام بخواند، هرچند احتیاط مستحب است نمازش را شکسته هم بخواند.
مسأله 1700. کسى که یقین یا اطمینان دارد سفر او هشت فرسخ است یا به طریق معتبر دیگری مثل بیّنه اعتماد نموده، اگر نماز را شکسته بخواند و بعد بفهمد که هشت فرسخ نبوده، باید آن را چهار رکعتى بهجا آورد و اگر وقت گذشته، قضا نماید.
مسأله 1701. کسى که قصد رفتن به محلّ معیّنی را داشته و یقین یا اطمینان دارد سفرى که میخواهد برود هشت فرسخ نیست، یا شک دارد که هشت فرسخ هست یا نه، چنانچه در بین راه بفهمد که سفر او هشت فرسخ بوده، اگر چه کمى از راه باقى باشد، باید نماز را شکسته بخواند و اگر تمام خوانده دوباره شکسته بهجا آورد؛ ولى اگر وقت گذشته لازم نیست قضا نماید.
مسأله 1702. اگر فرد بین دو محلّى که فاصلۀ آنها کمتر از چهار فرسخ است، چند مرتبه رفت و آمد کند، هرچند روى هم رفته هشت فرسخ شود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1703. اگر محلّى دو راه داشته باشد، یک راه آن کمتر از هشت فرسخ و راه دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد، چنانچه انسان از راهى که هشت فرسخ است به آنجا برود، باید نماز را شکسته بخواند و اگر از راهى که هشت فرسخ نیست برود، باید نماز را تمام بخواند.
مسأله 1704. ابتداى هشت فرسخ را باید از جایى حساب کند که شخص پس از عبور از آنجا مسافر محسوب میشود و آنجا غالباً آخر شهر یا روستا است؛ ولى در بعضی از شهرهاى بسیار بزرگ (بلاد کبیره) ممکن است آخر محلّه باشد.[2]
مسأله 1705. انتهای مسافت شرعی برای فرد مسافری که قصد دارد به شهر یا روستایی که وطن او نمیباشد سفر نماید و قصد ماندن ده روز در آنجا ندارد، آخرین مقصد فرد در آن شهر یا روستا میباشد؛
به عنوان مثال فردی که وطن وی در (15) کیلومتری شهر مشهد میباشد، چنانچه قصد داشته باشد به مکانی در شهر مشهد مانند حرم مطهّر امام رضا† که در (25) کیلومتری وطن وی قرار دارد برود و برگردد، نمازش در این سفر شکسته است؛ امّا اگر قصد دارد تنها به مکانی در داخل شهر مشهد که در (20) کیلومتری وطن وی قرار دارد برود و از همانجا برگردد، نمازش تمام است.
[1]. شایان ذکر است، این حکم مربوط به زمانی است که یکی از قطع کنندههای سفر، مثل اقامت ده روز یا عبور از وطن و توقّف در آن، در بین مسافت تلفیقی پیش نیاید؛ امّا اگر یکی از قطع کنندههای سفر پیش بیاید، در صورتی نماز فرد در مسیر رفت یا برگشت، شکسته است که مسیررفت به تنهایی یا مسیر برگشت به تنهایی، هشت فرسخ باشد و تفصیل این حکم، در شرط چهارم مسألۀ «1719» خواهد آمد.
[2]. مراد از بلاد کبیره، شهرهایی است که وقتی فرد از یک محلّۀ آن به محلّه دیگر میرود، عرف بگوید شخص مذکور به مسافرت رفته است و وی در آنجا (مقصد) مسافر میباشد. بنابر این تعریف، مثلاً تهران از بلاد کبیره نیست و در مسافرتها، حدّ مسافت شرعی از انتهای شهر تهران محاسبه میشود.