پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

بسم الله الرحمن الرحیم
با توجه به رؤیت هلال با چشم غیر مسلح در غروب روز چهارشنبه ٢٩ شعبان فردا پنجشنبه اول ماه مبارک رمضان است.
توفیقات همگان را از خداوند متعال مسألت داریم.
دفتر آقاى سیستانى (مدظله)

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (2)

موارد خمس به‌طور اجمالی ← → چند مسألۀ متفرّقه در مورد رعایت قوانین

خمس / فضیلت خمس و اهمیّت آن

«خمس»، یکی از فرایض اسلامی است که خداوند متعال آن را برای پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) و ذرّیۀ مکرّم حضرت قرار داده است. قرآن کریم در این باره می­فرماید:
«وَاعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبیٰ‏ وَالْیَتامىٰ‏ وَالْمَساکینِ وَابْنِ السَّبیلِ…».[1]
«و (اى اهل ایمان) بدانید که هر چه (از راه جهاد یا کسب یا طریق مشروع دیگر) به عنوان غنیمت یا فایده به دست آورید، خمس آن خاصّ خدا و رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) و خویشاوندان رسول(صلی الله علیه وآله وسلم) و یتیمان و فقیران و در راه سفر ماندگان (از خاندان پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) ) است...».
سماعة بن مهران می­گوید: از امام کاظم(علیه السلام) در مورد خمس پرسیدم، آن حضرت(علیه السلام) فرمودند: «در هر آنچه مردم فائده می­برند، کم باشد یا زیاد، خمس است».[2]
عمران بن موسی گوید که آیۀ خمس را بر امام کاظم­(علیه السلام) خواندم، حضرت فرمودند: آنچه برای خداست، مخصوص رسول اوست و آنچه برای رسول اوست، مخصوص ماست. سپس فرمودند: به خدا قسم، خدا بر مؤمنان رزقشان را آسان کرده است که از هر پنج درهم، یک درهم را برای پروردگارشان قرار دهند و چهار درهم را خود استفاده کنند و حلالشان باشد.[3] سپس فرمودند: این از سخنان صعب و مستصعب ماست که عمل به آن و صبر بر آن نمی­کند، مگر کسی که قلب او برای ایمان، امتحان شده باشد.[4]
نقل شده است که یکی از تجّار فارس که از موالیان امام رضا(علیه السلام) بود به آن حضرت(علیه السلام) نامه­ای نوشت و دربارۀ خمس اجازه خواست (تا در آن تصرّف نماید)، امام رضا(علیه السلام) به او در جواب نامه نوشتند:
«بسم اللّه الرحمن الرحیم، همانا خداوند واسع و کریم است، خداوند ضمانت کرده بر کار خوب ثواب دهد و در مورد مخالفت مجازات و عقاب قرار داده است؛ مال، زمانی حلال است که از راهی که خداوند متعال فرموده به دست انسان برسد.
خمسی که شما به ما می­دهید، ابزار مهمّی جهت تقویت دین و آیین و کمک به خانواده­ ها و دوستان ما (فقرا و نیازمندان) است و با آن آبروی خودمان را در برابر آنانی که از قدرتشان بیم داریم (دشمنان) حفظ می­کنیم، پس خمس را از ما دریغ ندارید و به اندازه­ای که توانایی دارید پرداخت کنید و خویشتن را از دعاى خیر ما محروم نسازید.
همانا پرداخت خمس، کلید رزق و باعث افزایش روزی شما است و موجب پاک شدن گناهانتان­ می­گردد و ذخیره­ای برای روز نیاز و تنگدستی­تان (آخرت) است.
مسلمان، کسی است که به عهدی که با خداوند متعال دارد عمل نماید و مسلمان، کسی نیست که با زبان بگوید: مسلمانم و با قلبش مخالفت کند؛ و السلام».[5]

[1]. سورۀ انفال، آیۀ 41.
[2]. وسائل الشیعه، ج9، ابواب ما یجب فیه الخمس، باب8، ص503، ح6.
[3]. به عبارت دیگر، خمس (یک پنجم) درآمدشان را بعد از کسر مؤونه برای پروردگارشان قرار دهند و بقیّه را خود استفاده نمایند.
[4]. وسائل الشیعه، ج9، ابواب ما یجب فیه الخمس، باب1، ص484 و 485، ح6.
[5]. تهذیب الأحکام، ج4، باب39، ص140، ح17.
موارد خمس به‌طور اجمالی ← → چند مسألۀ متفرّقه در مورد رعایت قوانین
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français