مسأله 1107. اگر دو یا چند نفر در قتل انسانی شرکت داشته باشند، طوری که قتل مستند به همه شود، کفّاره بر هر یک از آنان واجب است.
همچنین، اگر فردی دو یا چند نفر را به قتل برساند، هرچند این امر در یک سانحه به‌طور هم‌زمان اتّفاق افتد، واجب است به تعداد آن افراد کفّاره بدهد.
شایان ذکر است، حکم مذکور در این مسأله شامل قتل عمد و قتل غیر عمد - چه قتل خطایی و چه قتل شبه عمد - می­شود.
مسأله 1108. مواردی که ثابت شدن دیه به جهت «تسبیب در قتل»[1] است، طوری که عرفاً صدق نکند قتل توسط وی انجام شده، ولی فوت شخص بر اثر عمل او واقع شده باشد، کفّاره بر فرد مسبِّب قتل ثابت نمی­شود؛ مانند اینکه فرد گودالی را در راه­ به سبب نیاز عرفی که برایش پیش آمده، بدون نصب علائم هشدار دهنده یا ایجاد حصار دور آن، حفر نماید و اتّفاقاً شخصی در آن افتاده و بمیرد.
امّا اگر فرد به قصد کشتن - مثلاً - حیوانی که آن را از فاصلۀ دور مشاهده می‌کند، چاهی حفر نماید و روی آن را بپوشاند و موجود مذکور در آن افتاده و بمیرد، سپس معلوم شود آنچه از دور دیده، حیوان نبوده و انسان بوده است، عنوان قتل خطایی صادق است و کفّارۀ مرتّبه بر او واجب می­شود.
همچنین، اگر حفر چاه و پوشاندن روی آن به قصد کشتن انسان بوده و شخص مذکور در آن بیافتد و بمیرد، از مصادیق قتل عمد محسوب می­شود و در صورت عدم قصاص، کفّارۀ جمع بر فرد واجب می­شود.
مسأله 1109. اگر قتل در ماه­های حرام (ذی القعده، ذی الحجّه، محرّم، رجب) واقع شود و کفّارۀ قتل - چه قتل عمد و چه غیر عمد - بر عهدۀ قاتل ثابت شود، در مواردی که لازم است وی شصت روز روزه بگیرد، واجب است روزۀ کفّاره را در ماه‌های حرام انجام دهد و انجام آن در غیر ماه­های حرام کافی نیست و در این فرض، صحّت روزۀ کفّاره در روز عید قربان محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در مورد آن ترک نشود.
شایان ذکر است، اگر قتل در حرم مکّه واقع شود، به قتل در ماه­های حرام ملحق می­گردد.
مسأله 1110. اگر فرد نابالغ یا مجنون، مسلمانی را به قتل برساند، کفّاره بر وی ثابت نمی­شود و حکم دیۀ آن در جلد چهارم فصل «دیات» بیان می­شود.
مسأله 1111. اگر نسبت به مسلمانی، حدّی که موجب قتل است شرعاً ثابت شود، مانند ارتکاب زنای محصنه یا لواط، چنانچه غیر امام(علیه السلام) یا مأذون از طرف امام(علیه السلام) او را بکشد، پرداخت کفّاره بر قاتل واجب است.[2]