مسأله 1420. خوردن و آشامیدن اشیای حرام در حال اضطرار[1] یا اکراه[2] به مقدار ضرورت - نه بیشتر[3] - در صورتی که فرد غیر از استفاده از حرام چارۀ دیگری نداشته باشد، جایز است.[4]
برخی از موارد اضطرار عبارتند از:
1. جان خود شخص یا فرد مسلمان دیگر در خطر باشد؛ مثلاً در موقعیّتی قرار گیرد که به جز غذای حرام چیز دیگری نیست و اگر نخورد، از گرسنگی می­میرد، یا زن حامله‌ براى حفظ جنین یا زن شیرده براى حفظ نوزادش ناچار باشد غذای حرام را بخورد.
2. انسان در معرض گرسنگی یا تشنگی قرار گیرد، به گونه‌ای که معمولاً غیر قابل تحمّل و موجب حَرَج باشد.
3. فرد ترس مبتلا شدن به بیماری یا ضرر شدیدی داشته باشد که معمولاً تحمّل نمی­شود.
4. فرد مریض باشد و بترسد بیماریش طولانی­ یا شدیدتر گردد ،طوری که معمولاً تحمّل نمی‌شود.
5. انسان در مقام تقیّه باشد، به گونه­ای که اگر اقدام به خوردن یا آشامیدن نکند، جان یا آبرو یا مقدار قابل توجّهی از اموالش به خطر می­افتد.
شایان ذکر است، در کلّیۀ موارد فوق چنانچه راه دیگری - غیر استفاده از حرام - وجود داشته باشد، فرد حقّ ندارد مرتکب خوردن یا آشامیدن اشیای حرام گردد.
مسأله 1421. اگر انسان مبتلا به بیماری شدیدی باشد که معمولاً تحمّل نمی‌شود، درمان آن به وسیلۀ شراب (خمر) جایز نیست؛ مگر در صورتی که ترک درمان سبب هلاکت شخص یا مانند آن گردد و تنها راه درمان، آشامیدن شراب باشد، هرچند این امر به سبب اتّفاق نظر عدّه‌اى از پزشکان حاذق و متدیّن برای فرد ثابت شود؛
در غیر این صورت، فرد بیمار باید بر مشقّت و سختی بیماری صبر نماید، به این امید که خداوند متعال به جهت صبر بنده بر دینداریش، او را شفا و عافیت عنایت فرماید.