در دین اسلام سفارش زیادی به کسب و کار و تلاش، برای به دست آوردن روزی حلال شده است؛
از امام کاظم(علیه السلام) نقل شده که فرمودند:
«هر کس رزق و روزی را از راه حلال به دست آورد تا آن را به مصرف خود و خانواده‌اش برساند، مانند کسی است که در راه خدا جهاد می‌کند».[1]
از امام باقر(علیه السلام) روایت شده که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «عبادت هفتاد جزء دارد که افضل و برترین آنها، طلب روزی حلال است».[2]
در این رابطه، در حدیث نقل شده که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند:
«... ای اباذر، نمی­شود فردی را از متّقین به حساب آورد مگر آنکه محاسبۀ نفس کند، سخت‌تر از محاسبۀ شریک نسبت به شریکش، تا اینکه بداند خوردن او از کجاست، آشامیدن او از کجاست و پوشش او از کجاست. آیا از طریق حلال تهیه شده یا از راه حرام به دست آمده است...».[3]
روایت شده که امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «همانا دوست‌دار و پیرو علی(علیه السلام) جز حلال نمی­خورد؛ زیرا رهبرش (علیّ بن ابی طالب(علیه السلام) ) چنین زندگی کرده است...».[4]
از امام کاظم(علیه السلام) از پدران بزرگوارش(علیهم السلام) روایت شده که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «در روز قیامت، بنده قدم از قدم بر ندارد تا آنکه از چهار مورد بازپرسی شود، از عمرش که در چه راهی گذرانده است، از جوانیش که به چه راهی صرف کرده است، از مالش که از کجا کسب کرده و در چه راهی هزینه کرده است و از دوستی ما اهل بیت­(علیهم السلام) ».[5]
از امیر المؤمنین(علیه السلام) نقل شده که فرمودند: «بر تو باد به پایبندی به استفاده از حلال و نیکو احسان کردن به خانواده و به یاد خدا بودن در همه حال».[6]
در حدیث است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «هر کس از دست‌رنج خودش از طریق حلال بخورد، درهای بهشت به روی او باز خواهد شد و از هر در که بخواهد وارد بهشت می­شود».[7]
از امام صادق(علیه السلام) از پدران بزرگوارش(علیهم السلام) نقل شده که رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «کسی که شب را با تنی خسته از طلب حلال بخوابد، خداوند گناه او را می­آمرزد».[8]
نیز روایت شده که امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «هر کس دوست ندارد مالی از راه حلال گرد آورد تا با آن آبروی خود را حفظ کند و بدهی خویش را ادا نماید و به خویشان خود احسان و نیکی کند، خیری در او نیست».[9]
نیز نقل است که امام صادق(علیه السلام) غلام خود، مصادِف را فرا خواندند و هزار دینار به او دادند و فرمودند: «آماده شو که (برای تجارت) به مصر بروی، چون عائله­ام زیاد شده است، او نیز اجناسی را خریداری کرد و همراه جمعی از تجّار به سمت مصر حرکت کرد.
وقتی به مصر نزدیک شدند، با کاروانی که از مصر خارج شده بود روبرو شدند، از آنان دربارۀ ارزش آن کالا در بازار مصر پرسیدند، آن کالا از نیازمندی­های عامّۀ مردم محسوب می­شد، آنان در پاسخ گفتند: کالاهای آنها در مصر کمیاب است، آنان با هم پیمان بستند و هم قسم شدند که کالاهای خود را به کمتر از دو برابر قیمت خرید، نفروشند. سرانجام پس از فروش کالا و گرفتن پول خود، با سود خوبی به مدینه برگشتند.
مصادف با دو کیسه، که در هر یک هزار دینار بود، خدمت امام صادق(علیه السلام) رسید و عرض کرد: فدایت شوم این کیسه اصل سرمایه است و این یکی سود آن.
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: این سود زیادی است، با کالاها چه کردی؟مصادف برای امام(علیه السلام) توضیح داد که چه کردند و چگونه با یکدیگر هم قسم و هم پیمان شدند.
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: سبحان اللّه، علیه گروهی از مسلمانان هم قسم و هم پیمان می­شوید که کالای خود را به آنان به کمتر از دو برابر قیمت خرید نفروشید؟
آن گاه حضرت(علیه السلام) یکی از دو کیسه را گرفتند و فرمودند: این هزار دینار اصل سرمایه من است و ما را به این سود (هزار دینار دیگر) نیازی نیست. آن گاه فرمودند: ای مصادف! پیکار با شمشیر، از به دست آوردن مال حلال آسان­تر است».[10]