پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)

مسائل تکمیلی در کیفیّت محقّق شدن معاملۀ ربوی ← → مورد دوّم از ربا در معاملۀ نسیه

ربا در معاملات سلف

مسأله 43. در معاملۀ سلف[1] که دو طرف معامله، «کالای وزنی یا پیمانه‌ای» می‌باشد (معامله به صورت فروش کالای وزنی یا پیمانه‌ای در مقابل کالای وزنی یا پیمانه‌ای دیگر به صورت سلف انجام می‌شود)، چنانچه کالاهای دو طرف معامله، هم‌جنس باشند، معامله بنابر فتویٰ ربا است و اگر کالاهای دو طرف معامله، هم‌جنس نباشند، معامله بنابر احتیاط واجب ربا می‌باشد،[2] مشابه آنچه در معامله نسیه ذکر شد.
مسأله 44. در معاملۀ سلف که دو طرف معامله، کالای وزنی و پیمانه‌ای نمی‌باشد، مثلاً کالاهای عددی یا متری در مقابل هم خرید و فروش شده و طاق زده می‌شوند، در صورت جمع شدن دو شرط، معامله بنابر احتیاط واجب ربا و حرام است:
الف. کالاهای دو طرف معامله، هم‌جنس باشند، چه اینکه در ویژگی‌ها متفاوت باشند یا نه؛
ب. کالاى پیش فروش شده (مثمن) نسبت به طرف مقابل (ثمن)، زیادی داشته باشد؛ چه آن زیادی هم‌جنس با کالای مورد معامله باشد یا از جنس دیگر باشد. بنابراین، مثلاً فروش «12 میلیون تومان پول ایرانی به صورت سلف شش ماهه، در مقابل «10 میلیون تومان پول ایرانی به صورت نقد» بنابر احتیاط واجب ربا و حرام است.

[1]. تعریف و خصوصیّات معاملۀ سلف در مبحث مربوط به آن ذکر می‌شود.
[2]. عاملی که سبب ربا شدن این نوع معامله می‌شود، زمان است که زیادی حکمی به حساب می‌آید و لازم نیست زیادی عینی هم وجود داشته باشد.
مسائل تکمیلی در کیفیّت محقّق شدن معاملۀ ربوی ← → مورد دوّم از ربا در معاملۀ نسیه
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français