پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

بسمه تعالی
رؤیت هلال ماه شوال در شامگاه امروز سه شنبه 29 ماه مبارک رمضان با چشم غیر مسلح ثابت شد، بنابراین فردا چهارشنبه اول ماه شوال و روز عید سعید فطر است.
ان شاء الله بر همه مسلمانان مبارک باشد.
دفتر آقای سیستانی (مد ظله)

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)

4. معامله بر امری که هنوز اتّفاق نیفتاده یا نامعلوم است معلّق نباشد[1] ← → 2. موالات بین ایجاب و قبول رعایت شود

3. بین ایجاب و قبول مطابقت باشد

مسأله 98. در معامله باید قبول خریدار از نظر قیمت و ویژگی‌های خود کالا و سایر شرایط و حدود معامله، مطابق با ایجاب فروشنده باشد. بنابراین، در موارد ذیل و مانند آن معامله صحیح نیست:
- فروشنده بگوید: «این پارچۀ چادری را صد هزار تومان فروختم»؛ امّا خریدار بگوید: «این پارچۀ پیراهنی را صد هزار تومان خریدم».
- فروشنده بگوید: «این پارچۀ چادری را صد هزار تومان فروختم»؛ امّا خریدار بگوید: «این پارچۀ چادری را نود هزار تومان خریدم».
- فروشنده بگوید: «این منزل را پانصد میلیون تومان فروختم به شرط آنکه هزینه‌های جانبی فروش - مانند هزینه سند زدن - بر عهدۀ خریدار باشد»؛ امّا خریدار بگوید: «این منزل را پانصد میلیون تومان بدون این شرط خریدم» یا بگوید: «این منزل را پانصد میلیون تومان خریدم به شرط آنکه کلّیّه هزینه‌های جانبی به عهدۀ فروشنده باشد».[1]
مسأله 99. اگر مشتری در هنگام قبول، بعضی از شرایط و خصوصیّاتی را که فروشنده در ایجاب خود لحاظ کرده یا اصل معامله را، تنها به صورت صوری و ظاهری پذیرفته و در قبول آنها قصد جدّی نداشته باشد، معامله واقع نشده و کالا (مبیع) و بهای آن (ثمن) به ملکیّت طرف مقابل در نمی‌آید. بنابراین، مشتری حقّ ندارد خود را مالک کالا بداند؛[2]
البتّه، اگر فروشنده از قصد مشتری اطلاع نداشته باشد، می‌تواند با توجّه به ظاهر کلام یا عمل مشتری که معاملۀ جدّی و حقیقی است، معامله را صحیح بداند.
همین طور، اگر پس از انجام معامله، خریدار ادّعای صوری بودن بنماید، چنانچه فروشنده به حرف او اطمینان نداشته باشد، می‌تواند معامله را - با توجّه به ظاهر جدّی آن - صحیح بداند.
این مسأله، در مورد قصد جدّی یا صوری فروشنده نیز جاری است.

[1]. توضیح بیشتر در این مورد، در منهاج الصالحین، ج2، مسألۀ 54 ذکر شده است.
[2]. هرچند مدرک قانونی، مبنی بر مالکیّت وی وجود داشته باشد.
4. معامله بر امری که هنوز اتّفاق نیفتاده یا نامعلوم است معلّق نباشد[1] ← → 2. موالات بین ایجاب و قبول رعایت شود
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français