پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)

از بین بردن مال مورد اجاره[1] ← → از بین رفتن قابلیّت استفاده مال مورد اجاره

استفاده نکردن مستأجر از مال اجاره شده

مسأله 458. اگر موجر مالی را که اجاره داده به مستأجر بدهد، امّا مستأجر آن را تحویل نگیرد یا تحویل بگیرد، ولی در هر صورت به اختیار خود در تمام مدّت یا بخشی از مدّت اجاره از آن استفاده نکند تا مدّت تمام شود - مثلاً خانه­ای را که یک ساله اجاره کرده، ساکن نشود یا پس از شش ماه آن را تخلیه کند - باز هم پرداخت تمام اجاره بها بر مستأجر لازم است.
مسأله 459. اگر مستأجر به علّت بروز مانع و مشکلی نتواند در تمام مدّتی که برای اجاره تعیین شده، از مال اجاره شده استفاده کند، دو صورت دارد:
الف. آن مانع عمومی نبوده، بلکه مشکل مستأجر باشد؛ مثل اینکه ماشینی را برای مسافرت چند روزه اجاره کند و به علّت مریضی و بستری در بیمارستان، از مسافرت در مدّت اجاره عاجز شود؛ ‌در این صورت، اجاره به قوّت خود باقی است.[1]
ب. آن مشکل و مانع عمومی باشد؛ مانند اینکه در مثال قبل در مدّت اجاره به علّت شرایط جوّی، امکان سفر با ماشین وجود نداشته باشد؛ در این صورت، اجاره باطل است.
مسأله 460. اگر مستأجر در بخشی از مدّت اجاره، به سبب مانعی نتواند از مال استفاده کند، در صورتی که آن مانع عمومی نبوده - مثل اینکه به علّت مریضی نتواند از وسیلۀ نقلیه­ای که اجاره کرده، در بخشی از مدّت اجاره استفاده نماید - در این صورت، حکم مذکور در مورد (الف) از مسألۀ قبل جاری می­شود؛
امّا اگر آن مانع عمومی بوده - مانند مورد (ب) از مسألۀ قبل - صحیح بودن عقد اجاره نسبت به آن بخش از مدّت اجاره، محلّ اشکال است و احتیاط واجب آن است که موجر و مستأجر با یکدیگر مصالحه نمایند.

[1]. شایان ذکر است، در مواردی که استفاده از آن مال - حتّی با اجاره دادن به دیگری و امثال آن - برای مستأجر ممکن نباشد، مثل آنکه در اجاره شرط شده باشد که تنها خود مستأجر باید از آن استفاده نماید، وی حقّ فسخ دارد؛ البتّه، برای ثبوت حقّ فسخ در این مورد لازم است مستأجر وضعیّت خود را در زمان مناسب به موجر اعلام کند و زمان این اعلام، بستگی به کیفیّت ارتکاز و ذهنیّت عرفی در این موارد دارد.
از بین بردن مال مورد اجاره[1] ← → از بین رفتن قابلیّت استفاده مال مورد اجاره
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français