مسأله 259. یکی از وظایف واجب زوجه نسبت به شوهر خویش این است که خود را برای استمتاعات حلال از وی و لذّت­های جنسی متعارف اعم از نزدیکی[1] و غیر آن، هر وقت که شوهر بخواهد در اختیار او قرار دهد و بدون عذر شرعی - مانند حیض، نفاس،[2] اعتکاف واجب و مُحرم بودن یا بیماری سخت[3] - یا مشقّت زیاد که معمولاً تحمّل نمی­شود (حَرَج) از این امر خودداری نکند؛
ولی استمتاعات حلال غیر متعارف بین زن و شوهر، باید با رضایت طرفین صورت گیرد.
همین طور، بر زن واجب است در صورت درخواست شوهر برای استمتاع، از هر امری که موجب ناخوشایندی و تنفّر وی بوده و عرفاً مانع از استمتاعات جنسی حلال است اجتناب نماید، بلکه در صورت درخواست زوج، از رعایت بهداشت شخصی و زینت کردن خویش امتناع نورزد.
مسأله 260. اگر زوج از زوجه بخواهد که در سفر، جهت استمتاعات جنسی از وی همراه او باشد، در صورتی که تمکین زن متوقّـف بر همراهــی با شوهــر در سفر باشــد، این کار لازم است؛ مگر آنکه رفتن به چنین سفری بر زن ضرری یا حَرَجی باشد.
مسأله 261. نزدیکی با زوجه از پشت در صورتی که راضی نباشد، بنابر احتیاط واجب، حرام است و تمکین بر زوجه نسبت به این نوع استمتاع واجب نیست،[4] هرچند این کار اگر زوجه راضی باشد جایز است، ولی کراهت شدید دارد.
شایان ذکر است، این حکم در مورد ایّام حیض و نفاس زن نیز جاری می‌باشد.
مسأله 262. زمان­ها، مکان­ها، حالات و رفتارهایی که در حال نزدیکی مکروه است عبارتند از:
الف. زمان­هایی که نزدیکی مکروه است: اوّلین شب ماه قمری به جز شب اوّل ماه رمضان؛ شب نیمه ماه قمری؛ ایّامی که ماه در مُحاق­ است؛[5] شبی که در آن خسوف (ماه گرفتگی) رخ می­دهد؛ روزی که در آن کسوف (خورشید گرفتگی) رخ می­دهد؛ روز یا شبی که در آن زلزله رخ داده است، خصوصاً هنگام زلزله؛ روز یا شبی که در آن بادهای سیاه یا سرخ یا زرد می‌وزد؛ بین الطلوعین؛[6] از غروب آفتاب تا زوال شَفَق (حُمْرۀ مغربیه).[7]
ب. مکان­هایی که نزدیکی مکروه است: در کشتی؛ در اتاقی که کسی حضور دارد حتّی اگر کودکی باشد که صدایشان یا نَفَسشان را می­شنود یا آنان را می‌بیند، بلکه اگر مستلزم عمل حرامی باشد جایز نیست؛
ج. حالاتی که نزدیکی مکروه است: نزدیکی رو به قبله و پشت به قبله، به صورت برهنه (عریان)، نزدیکی بعد از احتلام قبل از غسل، امّا در غیر مورد احتلام نزدیکی مجدّد بدون غسل اشکال ندارد؛ نزدیکی در حالی که مو یا بدنش را به جهت رنگ کردن خضاب کرده است؛
د. رفتارهایی که در حال نزدیکی مکروه است: سخن گفتن به غیر ذکر خداوند متعال، نگاه کردن به عورت زن؛
همچنین، مستحب است در هنگام نزدیکی نام خدا را ببرد و از شرّ شیطان به خدا پناه ببرد و با وضو باشد - خصوصاً اگر زن حامله است - و نیز از خداوند متعال فرزند صالح و سالم بخواهد و بگوید: «بِسْمِ اللَّهِ وَبِاللَّهِ اللَّهُمَّ جَنِّبْنی الشَّیْطَانَ وَجَنِّبِ الشَّیْطَانَ مَا رَزَقْتَنی».[8]