---

[1]. در زبان عربی «استنساخ» و در انگلیسی کلونینگ «Cloning» گفته می­شود.
[2]. بنابر آنچه گفته شده، فرآیند شبیه‌سازی حیوان در طیّ مراحل زیر ممکن است انجام پذیرد:
1. گرفتن یک تخمک بارور نشده از پستاندار ماده؛
2. بیرون کشیدن هستۀ تخمک و به دست آوردن یک تخمک فاقد هسته (تخمک مذکور، فاقد کرموزوم و فاقد اطلاعات ژنتیکی در مورد حیوان است)؛
3. گزینش یک سلول بدنی (از حیوان، مذکّر یا مؤنّث) و بیرون کشیدن هستۀ آن و هدایت هستۀ مذکور به درون تخمک فاقد هسته، که آن را فرایند «بازسازی تخمک» می­نامند؛ به این ترتیب تخمک، دارای همۀ کروموزم­های لازم از یک جنس می­گردد که همۀ آنها از یک سلول بدن حیوان گرفته شده است؛
4. تحریک تخمک به وسیلۀ داروهای شیمیایی یا جریان الکتریکی، به منظور تکثیر آن؛
5. انتقال تخمک پس از آنکه در آزمایشگاه به مرحلۀ چند سلولی رسید، به رحم حیوان مناسب (مادر جانشین) که برای این کار در نظر گرفته شده است؛
پس از زمان لازم برای بارداری، تخمک به جنینی کامل و زنده تبدیل شده و متولّد می­شود، حیوان متولّد شده از نظر ژنتیکی تطابق نسبتاً کامل به حیوانی دارد که هستۀ سلول جسمی از او گرفته شده و جنسیّت او همواره تابع آن حیوان است؛ شیوه­های دیگری نیز برای شبیه‌سازی ذکر شده است؛
ادّعا شده مشابه آنچه برای شبیه‌سازی کامل حیوان گفته شده، در مورد انسان نیز قابل انجام است.
[3]. یکی از انواع شبیه‌سازی، شبیه‌سازی عضو و اندام­های بدن است که می­توان از آن در علم پزشکی برای درمان بیماری­های مزمن و صعب العلاج استفاده نمود؛ مثلاً در آزمایشگاه از سلول­های بنیادی که توان تبدیل شدن به اعضای مختلف را دارند، برای تولید یک عضو خاص که مورد نیاز بیمار است، استفاده نمود؛ این نوع از شبیه‌سازی را «شبیه‌سازی درمانی» نیز می­نامند.
[4]. به خودی خود و با قطع نظر از لوازمی که ممکن است حرام باشد.
[5]. مانند اینکه شبیه‌سازی انسان موجب اختلاط انساب و ابهام در روابط خویشاوندی، پیدایش انسان‌های ناقص الخلقه، بروز امراض غیر قابل پیش‌بینی در انسان­ها، از بین رفتن نهاد ازدواج و نابودی خانواده و... گردد.