مسأله 917. طلا دو نصاب دارد:
نصاب اوّل: «20­ دینار» است (20 مثقال شرعی طلای مســـکوک) و مقــدار مذکور - بنا بر آنچه گفته شده - معادل پانزده مثقال معمولی[1] طلای مسکوک (سکّۀ طلا) می‌باشد؛
پس وقتی طلا به نصاب مذکور برسد، چنانچه سایر شرایط تعلّق زکات را هم داشته باشد، انسان باید «یک چهلم» آن (5/2 درصد) را بابت زکات بدهد و اگر به این مقدار نرسد، زکات آن واجب نیست.
نصاب دوّم: «4­ دینار» است (4 مثقال شرعــی طلای مســکوک) و مقدار مــذکــور - بنا بر آنچه گفته شده - معادل 3 مثقال معمولی طلای مسکوک (سکّۀ طلا) است؛
یعنی اگر 3­ مثقال معمولی به 15 مثقال معمولی سابق اضافه شود، باید زکات تمام 18 مثقال معمولی را از قرار «یک چهلم» (5/2 درصد) بدهد و اگر کمتر از 3 مثقال معمولی اضافه شود، فقط باید زکات 15 مثقال معمولی آن را بدهد و زیادی آن زکات ندارد؛
همچنین است هر چه بالا رود، یعنی اگر 3 مثقال معمولی اضافه شود، باید زکات تمام آنها را بدهد و اگر کمتر اضافه شود، مقداری که اضافه شده زکات ندارد.
مسأله 918. نقره دو نصاب دارد:
نصاب اول: «200 درهم» که بنا بر آنچه گفته شده، معادل «105» مثقال معمولی[2] است که اگر نقره به «105» مثقال معمولی برسد و شرایط دیگر را هم داشته باشد، انسان باید «یک چهلم» آن (5/2 درصد) را بابت زکات بدهد و اگر به این مقدار نرسد، زکات آن واجب نیست.
نصاب دوّم: «40 درهم» که بنا بر آنچه گفته شده، معادل «21» مثقال معمولی است؛
یعنی اگر «21» مثقال معمولی به «105» مثقال معمولی اضافه شود، باید زکات تمام «126» مثقال معمولی را از قرار «یک چهلم» (5/2 درصد) بدهد و اگر کمتر از «21» مثقال معمولی اضافه شود، فقط باید زکات «105» مثقال معمولی آن را بدهد و زیادی آن زکات ندارد؛
همچنین است هر چه بالا رود، یعنی اگر «21» مثقال معمولی اضافه شود، باید زکات تمام آنها را بدهد و اگر کمتر اضافه شود، مقداری که اضافه شده و کمتر از «21» مثقال معمولی است، زکات ندارد.
مسأله 919. اگر فرد، شک داشته باشد که طلا یا نقره به حدّ نصاب رسیده است یا نه، بنابر احتیاط واجب در صورت امکان باید تحقیق و جستجو کند.
مسأله 920. کسی که طلا یا نقرۀ او به اندازۀ نصاب است - هرچند زکات آن را داده باشد - تا وقتی از نصاب اوّل کم نشده است و سایر شرایط وجوب زکات نیز جمع باشد، هر سال باید زکات آن را بدهد.