مسأله 185. فروش زراعت قبل از آشکار شدن آن، در حالی که هنوز بذر است، بنابر‌ احتیاط واجب صحیح نیست؛ امّا اگر فرد زمین زراعی را بفروشد، فروش زراعت موجود در آن به تبع زمین - هرچند هنوز آشکار نشده باشد - صحیح می‌باشد.
مسأله 186. اگر پس از آشکار شدن زراعت، آن را با ریشه­های داخل زمینش بفروشند، چند صورت دارد:
الف. خریدار در ضمن معامله با فروشنده شرط کرده که آن را - با اجرت یا بدون اجرت - در زمین باقی بگذارد تا خوشه در آورده و زمان برداشت فرا رسد یا متعارف چنین باشد، به گونه­ای که نیاز به تصریح وجود نداشته باشد؛
در این صورت، می­تواند آنها را باقی بگذارد و در صورتی که اجرتی بابت زمین قرار داده شده، باید آن را بپردازد، هرچند زراعت را سبز چین کند.
ب. چنین شرطی در بین نبوده؛ در این صورت نباید بدون اجازۀ فروشنده آنها را باقی گذارد و چنانچه زراعت را باقی بگذارد، باید اجرت المثل استفاده از زمین در آن مدّت را بپردازد.
البتّه، در هر یک از دو صورت، اگر زراعت را باقی بگذارد تا خوشه در آورد، خوشه­ها مال خریدار است.
شایان ذکر است، چنانچه خریدار، زراعت را قبل از آنکه خوشه بیاورد به صورت سبزه بچیند، سپس ریشه­های ثابت آن در زمین رشد کرده و خوشه بیاورد، خوشه‌ها مال خریدار است و پرداخت اجرت استفاده از زمین در مدّت رشد ریشه‌ها و خوشه­ دادن بر خریدار واجب نیست؛ مگر آنکه با وی شرط شده باشد (هر چند شرط ضمنی) که ریشه­ها را بکند، امّا وی چنین نکرده باشد.
مسأله 187. فروش زراعت بدون ریشه­اش (به صورت سبز چین)، جایز است و چنانچه خریدار آن را قطع کند و ریشه­ها رشد کرده و خوشه دهد، خوشه­ها مال فروشنده است؛
ولی اگر خریدار زراعت را قطع ننموده و از آن امتناع ورزد، فروشنده می­تواند به هر یک از امور ذیل اقدام کند:
الف. معامله را فسخ کند.
ب. خریدار را به قطع زراعت مجبور کند و اگر ممکن نبود، خودش آن را قطع کند؛ البتّه، در این صورت چنانچه ممکن است، بنابر احتیاط واجب از حاکم شرع اجازه بگیرد.
ج. زراعت را باقی گذاشته و اجرت المثل استفاده از زمین را مطالبه نماید؛ البتّه در این صورت، اگر زراعت رشد نموده و خوشه دهد، احتیاط واجب آن است که نسبت به خوشه­ها مصالحه نمایند.[1]
مسأله 188. فروختن خیار و گوجه و بادنجان و سبزی­ها و صیفی‌جات دیگری که سالی چند مرتبه چیده می‏شود، در صورتی که محصول آن ظاهر و نمایان شده باشد و تعداد دفعات چیدن مشتری معیّن شود، اشکال ندارد؛[2]
ولی اگر محصول آن ظاهر و نمایان نشده باشد، فروختن آن بنابر احتیاط واجب صحیح نیست.[3]
مسأله 189. گیاهی که موجود است، امّا در زیر زمین پنهان می­باشد، مثل سیب‌زمینی، شلغم، هویج و مانند آن، جایز است در همان حال فروخته شود.
مسأله 190. فروش خوشۀ حبوبات - غیر از گندم - در عوض حبوبات حاصل شده از همان خوشه­ها، صحیح نیست؛ ولی فروش آن در مقابل حبوبات دیگر صحیح است. بنابراین، می­توان لوبیای موجود در خوشه را در مقابل لوبیاهای دیگر فروخت؛[4]
امّا فروش خوشۀ گندم در مقابل گندم، چه از همان خوشه باشد یا از خوشۀ دیگر، صحیح نیست[5] - چه قیمت (ثمن) کلّی در ذمّه باشد یا شخصی - و احتیاط مستحب است که خوشۀ جو، به جویی که از غیر آن خوشه باشد، فروخته نشود.