پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)

فروش طلب در مقابل طلب خریدار از شخص ثالث ← → نقد کردن طلب مدّت‌دار در مقابل مبلغ کمتر

فروش طلب به غیر از بدهکار به صورت نقد یا نسیه

مسأله 954. کسی که از دیگری طلبکار است، می­تواند طلب خود را - چه مدّت‌دار باشد و چه حالّ - به شخص دیگر به ثمن کلّی[1] در ذمّۀ وی،[2] به صورت نقد (حالّ) بفروشد، به شرط آنکه موجب ربا یا اشکال شرعی دیگر[3] نباشد؛ امّا فروش طلب مذکور به ثمن کلّی در ذمّۀ آن شخص به صورت مدّت­دار (نسیه) صحیح نیست.[4]
مثلاً اگر علی 500 هـــزار دینــار از فــردی طلبکار باشــد، چنانچه بخواهــد آن را به 10 میلیون تومان در ذمّۀ حسن یک ماهه بفروشد، معامله صحیح نیست؛[5]
امّا اگر ثمن مذکور حالّ و بدون مدّت در ذمّۀ خریدار باشد، معامله صحیح است به شرط آنکه موجب ربا و اشکال شرعی دیگر نگردد.

[1]. هرچند قیمت کمتر.
[2]. در این فرض، دین در ذمّۀ خریدار بابت ثمن، با انعقاد معامله محقّق می­شود و ثمن معامله، دین سابق بر عقد نیست.
[3]. مانند موردی که فرد مالی را (به معاملۀ سلف) پیش‌خرید کرده و از این بابت طلبکار است و بخواهد طلب مدّت­دار مذکور را که هنوز سررسید آن نرسیده به شخص ثالث بفروشد، معاملۀ مذکور - همچنان که در مسأله «249» ذکر شد - باطل است.
[4]. حکم فروش آن طلب در ازای طلبی که خریدار در ذمّۀ شخص ثالث دارد (دین سابق بر عقد)، در مسألۀ بعد ذکر می­شود.
[5]. اگر معاملۀ مذکور را به صورت مصالحه انجام دهند، به گونه­ای که ربا یا اشکال شرعی دیگر - مانند آنچه در مسألۀ «249» ذکر شد - پیش نیاید، اشکال ندارد.
فروش طلب در مقابل طلب خریدار از شخص ثالث ← → نقد کردن طلب مدّت‌دار در مقابل مبلغ کمتر
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français