پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

بسم الله الرحمن الرحیم
با توجه به رؤیت هلال با چشم غیر مسلح در غروب روز چهارشنبه ٢٩ شعبان فردا پنجشنبه اول ماه مبارک رمضان است.
توفیقات همگان را از خداوند متعال مسألت داریم.
دفتر آقاى سیستانى (مدظله)

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (3)

لزوم قصد قربت در صدقه ← → برخی از نمونه‌های صدقه

شرایط تحقّق صدقه / رعایت شرایط هبه یا هر عنوانی که صدقه بر آن منطبق شده

مسأله 1321. کیفیّت و شرایط تحقّق صدقه بستگی به نوع و عنوانی دارد که بر آن منطبق می‌شود؛ پس اگر صدقه به صورت «هبه» باشد، باید شرایط هبه و اگر به صورت «وقف» باشد باید دارای شرایط وقف باشد و همین طور موارد دیگر؛ در مسائل بعد، چند نمونه از آن ذکر می‌شود.
مسأله 1322. اگر انسان بخواهد صدقه را با بخشیدن مالی به دیگری محقّق نماید - همان طور که بیشتر صدقه‌های متعارف در زمان ما چنین است - لازم است علاوه بر قصد قربت، شرایط هبه، مانند ایجاب و قبول و تحویل (قبض) در آن رعایت شود؛
امّا اگر فرد بخواهد با صلح بدون عوض مالِ خود به دیگری، آن را صدقه دهد، تحویل لازم نیست و ایجاب و قبول صلح، کافی می‌باشد.
همین طور، اگر فرد با وقف کردن مالش بخواهد آن را صدقه بدهد، همان طور که در فصل «وقف» ذکر می‌شود، قبض و تحویل لازم نیست؛ مگر آنکه وقف خاص باشد.
مسأله 1323. اگر انسان مالی را به عنوان صدقه به دیگری ببخشد (هبه کند) و به او تحویل دهد، نمی‌تواند از او پس بگیرد، هرچند هبه گیرنده جزء ارحام وی نباشد.[1]
مسأله 1324. اگر فردی بخواهد صدقه را با بخشیدن طلبی که از دیگری دارد (بریء الذمّه کردن بدهکار) محقّق کند، کافی است قصد قربت داشته و ابراء ذمّۀ بدهکار و اسقاط طلب خویش را به نوعی ابراز کند؛ مثلاً بگوید: «طلبی را که از فلانی دارم بخشیدم» و همان طور که در مسائل «1276 و 1285» ذکر شد، قبول بدهکار لازم نیست.
مسأله 1325. اگر انسان بدون آنکه مال را از ملکیّت خود خارج کند، آن را به قصد قربت به‌طور مجّانی بذل نموده و در اختیار شخص دیگر قرار دهد و شخص مذکور در آن تصرّف نماید، صدقه محقّق می­شود؛ مانند اینکه غذای نذری را بدون آنکه ملک فقیر نماید، به قصد قربت در اختیارش گذاشته و وی آن را بخورد.

[1]. طوری که اگر این هبه به قصد قربت نبود، با توجّه به مطالبی که در مسائل «1289 و بعد از آن» ذکر شد، قابل پس گرفتن بود.
لزوم قصد قربت در صدقه ← → برخی از نمونه‌های صدقه
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français