کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)
جستجو در:
فروش مال حبس شده ←
→ حبس بر جهات
حبس بر افراد
مسأله 983. انسان می‌تواند مال خود را بر فرد یا افراد معیّنی حبس کند و مدّت حبس را هر یک از سه مورد ذیل قرار دهد:
اوّل. مدّت معیّنی مانند 10 سال؛
دوّم. تا زمان زنده بودن فردی که مال بر او حبس شده (مُحَبَّس علیه)؛
سوّم. تا زمان زنده بدون خودش (حابِس).
در صورت اوّل و دوّم، پس از تمام شدن مدّت یا فوت مُحبَّس علیه، حبس تمام شده و منافع مال به ملکیّت حابس برمی‌گردد؛
امّا چنانچه حابس قبل از پایان مدّت یا قبل از مرگ مُحبَّس علیه بمیرد، حبس به قوّت خود باقی است و پس از انتهای مدّت یا فوت مُحبَّس علیه، مال و منافع آن، در اختیار ورثۀ حابِس در هنگام وفات وی قرار میگیرد.
در صورت سوّم، فرد حبس کننده تا زنده است حقّ رجوع به مالش را ندارد و با وفات وی مدّت حبس تمام شده و مال و منافع آن به ورثۀ وی ارث میرسد.
مسأله 984. اگر فرد مال خود را بر دیگری حبس کند و مدّتی برای آن - به هیچ شکل از موارد مسألۀ قبل - ذکر نکند، آن مال تا زمان حیات حابِس، حبس بوده و حقّ رجوع به آن ندارد و پس از فوت او به ورثه‌اش میرسد.
مسأله 985. برای تحقّق حبس بر افراد، قبول و همین طور تحویل (قبض) به آنان[1] لازم است.
بنابراین، اگر فرد بگوید: «مال خود را بر حسین حبس کردم» و قبل از آنکه حسین حبس را قبول کند یا مال را تحویل بگیرد، حابس پشیمان شده و از حبس خود برگردد، حبس محقّق نشده است.
مسأله 986. اگر فرد مال خویش را بدون قصد قربت بر فرد یا افراد معیّن حبس کند، می‌تواند در ضمن حبس، شرط خیار فسخ برای خویش قرار دهد؛[2]
امّا اگر در حبس مال خویش قصد قربت داشته، حبس مذکور نوعی صدقه محسوب شده و قرار دادن شرط خیار فسخ در ضمن آن محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود.[3]
اوّل. مدّت معیّنی مانند 10 سال؛
دوّم. تا زمان زنده بودن فردی که مال بر او حبس شده (مُحَبَّس علیه)؛
سوّم. تا زمان زنده بدون خودش (حابِس).
در صورت اوّل و دوّم، پس از تمام شدن مدّت یا فوت مُحبَّس علیه، حبس تمام شده و منافع مال به ملکیّت حابس برمی‌گردد؛
امّا چنانچه حابس قبل از پایان مدّت یا قبل از مرگ مُحبَّس علیه بمیرد، حبس به قوّت خود باقی است و پس از انتهای مدّت یا فوت مُحبَّس علیه، مال و منافع آن، در اختیار ورثۀ حابِس در هنگام وفات وی قرار میگیرد.
در صورت سوّم، فرد حبس کننده تا زنده است حقّ رجوع به مالش را ندارد و با وفات وی مدّت حبس تمام شده و مال و منافع آن به ورثۀ وی ارث میرسد.
مسأله 984. اگر فرد مال خود را بر دیگری حبس کند و مدّتی برای آن - به هیچ شکل از موارد مسألۀ قبل - ذکر نکند، آن مال تا زمان حیات حابِس، حبس بوده و حقّ رجوع به آن ندارد و پس از فوت او به ورثه‌اش میرسد.
مسأله 985. برای تحقّق حبس بر افراد، قبول و همین طور تحویل (قبض) به آنان[1] لازم است.
بنابراین، اگر فرد بگوید: «مال خود را بر حسین حبس کردم» و قبل از آنکه حسین حبس را قبول کند یا مال را تحویل بگیرد، حابس پشیمان شده و از حبس خود برگردد، حبس محقّق نشده است.
مسأله 986. اگر فرد مال خویش را بدون قصد قربت بر فرد یا افراد معیّن حبس کند، می‌تواند در ضمن حبس، شرط خیار فسخ برای خویش قرار دهد؛[2]
امّا اگر در حبس مال خویش قصد قربت داشته، حبس مذکور نوعی صدقه محسوب شده و قرار دادن شرط خیار فسخ در ضمن آن محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود.[3]
[1]. چنانچه کسی که مال بر وی حبس شده مانند بچّۀ نابالغ یا مجنون باشد، قبول و قبض ولیّ شرعی وی لازم است.
[2]. حبس در این مورد، عقد محسوب میشود و شرط ضمن آن، حکم شرط ضمن عقد را دارد.
[3]. حکم مذکور در مورد ملحقات حبس (سُکْنیٰ، عُمْریٰ، رُقْبیٰ)، که عقد محسوب میشوند نیز جاری است.