پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

بسمه تعالی
رؤیت هلال ماه شوال در شامگاه امروز سه شنبه 29 ماه مبارک رمضان با چشم غیر مسلح ثابت شد، بنابراین فردا چهارشنبه اول ماه شوال و روز عید سعید فطر است.
ان شاء الله بر همه مسلمانان مبارک باشد.
دفتر آقای سیستانی (مد ظله)

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)

جدّ و جدّه و برادر و خواهر به همراه فرزندانِ برادر و خواهر ← → ارث زن یا شوهر همراه با برادر و خواهر

ج. ارث جدّ و جدّه به همراه برادر و خواهر

مسأله 1205. اگر ورثۀ میّت، «جدّ یا جدّۀ مادری یا هردوی آنان و برادر یا خواهر مادری یا هر دوی آنان» باشند، اموال بینشان به‌طور مساوى تقسیم میشود، هرچند بعضى مذکّر و بعضى مؤنّث باشند.
مسأله 1206. اگر ورثۀ میّت، «جدّ یا جدّۀ پدری یا هر دوی آنان و برادر یا خواهر پدر و مادری[1] یا هر دوی آنان» باشند، در فرضى که همۀ آنان مذکّر یا مؤنّث باشند اموال بینشان به‌طور مساوى تقسیم میشود و اگر مختلف باشند، هر مذکّرى دو برابر مؤنّث ارث میبرد.
مسأله 1207. اگر ورثۀ میّت، «اجداد (پدربزرگ‌ها) یا جدّات (مادربزرگ‌ها) یا هر دوی آنان - هم از طرف پدر و هم از طرف مادر - و برادران یا خواهران یا هر دوی آنان - برخى پدر و مادرى[2] و برخى مادرى» باشند، در این صورت سهم الارث «خویشان مادرى» اعم از برادران و خواهران و اجداد و جدّات، یک سوم از اصل اموال متوفّیٰ می­باشد که به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود، هرچند بعضی مذکّر و بعضی مؤنّث باشند. باقیمانده، یعنی دو سوم آن به «خویشان پدرى»[3] ارث می­رسد و به هر مذکّرى دو برابر مؤنّث داده میشود و اگر همه مذکّر یا مؤنّث باشند، به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود.
مسأله 1208. اگر ورثۀ میّت، «جدّ یا جدّۀ پدری یا هر دوی آنان و برادر یا خواهر مادری یا هر دوی‌ آنان» باشند، در صورتی که متوفّیٰ فقط دارای یک برادر یا خواهر مادری باشد، یک ششم از اصل اموال را ارث میبرد و اگر بیــش از یک نفر باشنــد، مجموعاً یک سوم اصل اموال را ارث می­برند که به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود و باقیمانده، سهم الارث جدّ یا جدّۀ پدری است و اگر جدّ و جدّه هر دو باشند، جدّ دو برابر جدّه ارث میبرد.
مسأله 1209. اگر ورثۀ میّت «جدّ یا جدّۀ مادری یا هر دوی آنان و برادر یا برادران پدر و مادری»­ باشند، جدّ یا جدّۀ مادری یک سوم اصل اموال را ارث می­برد و چنانچه هر دو هستند یک سوم به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود و باقیمانده یعنی دو سوم اموال سهم الارث برادر یا برادران پدر و مادری می­باشد.
مسأله 1210. اگر ورثۀ میّت، «جدّ یا جدّۀ مادری یا هر دو و دو یا چند خواهر پدر و مادری» باشند، جدّ یا جدّۀ مادری یا هر دو یک سوم اصل اموال را ارث می­برند و چنانچه هر دو هستند، یک سوم به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود و باقیمانده، یعنی دو سوم آن سهم الارث خواهران پدر و مادری می­باشد.
مسأله 1211. اگر ورثۀ میّت، «جدّ یا جدّۀ مادری یا هر دو و یک خواهر پدر و مادری» باشد، جدّ یا جدّۀ مادری یا هر دو یک سوم اصل اموال را ارث می­برند و چنانچه هر دو هستند یک سوم به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود و خواهر یک دوم اصل اموال را ارث میبرد و باقیمانده، یعنی یک ششم آن ممکن است تمامش سهم خواهر باشد یا میان او و جدّ یا جدّه به نسبت سهام آنان تقسیم ‏شود. بنابراین، مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود و بنابر احتیاط واجب با هم مصالحه نمایند.[4]
مسأله 1212. اگر ورثۀ میّت، «اجداد یا جدّات یا هر دو - هم از طرف پدر و هم از طرف مادر - و برادر یا خواهر مادرى» باشند، سهم الارث جدّ یا جدّۀ مادرى و برادر یا خواهر مادرى یک سوم اصل اموال می­باشد که به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود، هرچند بعضى مذکّر و بعضى مؤنّث باشند.
باقیمانده، یعنی دو سوم آن سهم الارث جدّ یا جدّۀ پدرى است و چنانچه هر دو باشند از این مقدار، جدّ دو برابر جدّه ارث می­برد.
مسأله 1213. اگر ورثۀ میّت، «جدّ یا جدّۀ پدرى یا هر دو و برادر یا خواهر یا برادر و خواهر بعضى پدر و مادری[5] و بعضى مادرى» باشند، چنانچه متوفّیٰ فقط دارای یک برادر یا خواهر مادری باشد، یک ششم اصل اموال و در صورتی که بیشتر از یک نفر باشند، مجموعاً یک سوم اصل اموال وی را ارث می­برند که به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود و باقیمانده، سهم الارث برادر یا خواهر یا برادر و خواهر پدر و مادری و جدّ یا جدّۀ پدرى یا هر دوی آنان است و سهم الارث هر مذکّر دو برابر مؤنّث می­باشد.
مسأله 1214. اگر ورثۀ میّت، «جدّ یا جدّۀ مادرى یا هر دو و برادر یا خواهر یا برادر و خواهر بعضى پدر و مادری[6] و بعضى مادرى» باشند، سهم الارث جدّ یا جدّۀ مادرى یا هر دو نفر آنان و برادر یا خواهر یا برادر و خواهر مادرى یک سوم اصل اموال است که به‌طور مساوى بینشان تقسیم میشود.
باقیمانده، یعنی دو سوم آن، سهم الارث برادر یا خواهر یا برادر و خواهر پدر و مادری است که سهم پنج سی ام هر مذکّر دو سه سی ام برابر مؤنّث می­باشد.

[1]. شایان ذکر است حکم ارث برادر یا خواهر پدری میّت، در مسألۀ «1193» ذکر شد.
[2]. همان.
[3]. منظور از خویشان پدری، اجداد و جدّات پدری و برادر و خواهران پدر و مادری می­باشد.
[4]. در فرض مسأله، جدّ یا جدّۀ مادری یا هر دوی آنان ده سی ام اموال و خواهر پدر و مادری پانزده سی ام اموال را ارث می‌برند و از پنج سی ام باقیمانده، سه سی ام سهم خواهــر می­باشــد، و از دو سی ام باقیمانده مورد مصالحه بین خواهر و جدّ یا جدّه یا هر دوی آنان می­باشد.
[5]. «برادر یا خواهر پدری میّت»، فقط در صورتی ارث می­برند که میّت دارای برادر یا خواهر پدر و مادرى نباشد و در این صورت، کیفیّت تقسیم ارث در مورد آنان، همانند برادر و خواهر پدر و مادری می ­باشد.
[6]. همان.
جدّ و جدّه و برادر و خواهر به همراه فرزندانِ برادر و خواهر ← → ارث زن یا شوهر همراه با برادر و خواهر
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français