کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)
جستجو در:
حکم اوراق مساقات ←
→ حکم بازار ثانوی اوراق مزارعه[1]
7. اوراق مساقات
٭ «اوراق مساقات» اوراق بهاداری است که بر اساس قرارداد مساقات طرّاحی شده است؛
ناشر اوراق مساقات (شرکت واسط) با واگذاری اوراق، وجوه نقدی متقاضیان اوراق را جمع‌آوری کرده و به وکالت از طرف دارندگان اوراق، باغهای قابل بهره‌برداری را به صورت مشاع خریداری میکند[1] و بعد از آماده سازی[2] به وکالت از طرف دارندگان اوراق، با قرارداد مساقات به باغبانان واگذار میکند تا به آنها رسیدگی کنند و در پایان، محصول به دست آمده به نسبتی که در قرارداد معیّن شده تقسیم شود.[3]
شرکت واسط بعد از تحویل گرفتن سهم صاحبان اوراق از محصول و فروش آنها در بازار محصولات باغداری،[4] ابتدا حقّ الوکالۀ خود و سایر هزینهها را کسر می‌نماید، سپس باقیماندۀ سود را بین صاحبان اوراق تقسیم میکند.
در اوراق مساقات دارندۀ اوراق، «مالک» بخشی از باغ به صورت مشاع می‌باشد و ناشر، «وکیل مالک» و باغبان، «عامل» در قرارداد مساقات محسوب میشوند.
ناشر اوراق مساقات (شرکت واسط) با واگذاری اوراق، وجوه نقدی متقاضیان اوراق را جمع‌آوری کرده و به وکالت از طرف دارندگان اوراق، باغهای قابل بهره‌برداری را به صورت مشاع خریداری میکند[1] و بعد از آماده سازی[2] به وکالت از طرف دارندگان اوراق، با قرارداد مساقات به باغبانان واگذار میکند تا به آنها رسیدگی کنند و در پایان، محصول به دست آمده به نسبتی که در قرارداد معیّن شده تقسیم شود.[3]
شرکت واسط بعد از تحویل گرفتن سهم صاحبان اوراق از محصول و فروش آنها در بازار محصولات باغداری،[4] ابتدا حقّ الوکالۀ خود و سایر هزینهها را کسر می‌نماید، سپس باقیماندۀ سود را بین صاحبان اوراق تقسیم میکند.
در اوراق مساقات دارندۀ اوراق، «مالک» بخشی از باغ به صورت مشاع می‌باشد و ناشر، «وکیل مالک» و باغبان، «عامل» در قرارداد مساقات محسوب میشوند.
[1]. البتّه در عقد مساقات، مالکیّت منافع باغ بدون ملکیّت عین آن برای صاحبان اوراق مساقات کافی است. بنابراین، اگر شرکت واسط به وکالت از صاحبان اوراق اقدام به اجارۀ باغ برای باغداری در مدّت معیّن نماید نیز صحیح است و صاحبان اوراق مالک منافع باغ به‌طور مشاع میگردند و در این صورت برخی از احکام آن متفاوت با صورتی است که صاحبان اوراق مالک زمین هستند.
[2]. کارهایی مانند غرس نهال‌های مناسب، حفر چاه، کانال‌کشی.
[3]. سود اوراق مساقات به‌طور متعارف سالانه است و مقدار این سود متغیّر می‌باشد و به عوامل زیادی چون میزان تولید (برداشت محصول)، قیمت محصولات و هزینههای انجام شده بستگی دارد. بنابراین، ناشر اوراق هرچند میتواند بر حسب تجارب سالیان قبل و پیش بینی آینده، دامنۀ سود انتظاری را تخمین بزند، امّا سود واقعی در پایان مدّت مشخّص میشود.
[4]. در این قرارداد، شرکت واسط میتواند خودِ باغبان را وکیل در فروش محصول نماید.