پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

بسم الله الرحمن الرحیم
با توجه به رؤیت هلال با چشم غیر مسلح در غروب روز چهارشنبه ٢٩ شعبان فردا پنجشنبه اول ماه مبارک رمضان است.
توفیقات همگان را از خداوند متعال مسألت داریم.
دفتر آقاى سیستانى (مدظله)

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)

معاملات اختیار (آپشن) / توضیح معاملات اختیار ← → معاملات آتی (آینده) / توضیح معاملات آتی

حکم معاملات آتی

مسأله 1648. «قسم اوّل» از معاملات آتی که در آن کالا (مبیع) و پول (ثمن) هر دو کلّی و مدّت­دار می­باشد باطل است؛ این نوع خرید و فروش را «بیع کالی به کالی»[1] نیز می‌نامند.[2]
مسأله 1649. «قسم دوّم» معاملات آتی، عقد محسوب نمی­شود[3] و تنها نوعی «وعده» است.
بنابراین، در این قسم نیز «معاملۀ شرعی» محقّق نمی­شود و فقط نوعی «وعدۀ متقابل» به حساب می­آید که در آن فروشندۀ آتی وعده می­دهد تا در آینده، مقدار مشخّصی کالا را به قیمتی که الآن تعیین می­شود بفروشد و خریدار هم وعده می‌دهد تا در آینده، همان مقدار مشخّص کالا را به قیمت معیّن شده خریداری کند و حکم تکلیفی وفای به وعده که در جلد دوّم، مسألۀ «472» ذکر شد، در مورد آن جاری می­شود.
مسأله 1650. انعقاد قرارداد آتی بر اوراق قرضۀ ربوی جایز نیست. همچنین، اگر قرارداد آتی بر نوسانات و تفاضل قیمت­ها بسته شود، مانند آنچه در دارایی­های غیر واقعی مثل آتی شاخص سهام[4] یا شاخص غیر سهام یا نرخ بهره صورت می‌گیرد، عرفاً نوعی قمار و شانس محسوب می­شود و جایز نیست.

[1]. «کالی» در اصل «کالئ» از «کَلَأَ» به معنای (انتَظَرَ) است و «کالی به کالی» معامله­ای است که خریدار، منتظر دریافت مبیع و فروشنده، منتظر دریافت ثمن در آینده می­باشد.
[2]. و اگر خریدار آتی اقدام به فروش همان کالای خریداری شده در بازار ثانوی بورس نماید، معاملۀ مذکور نیز باطل می­باشد. همین طور، چنانچه شرطی در ضمن این معامله ذکر شده، به سبب بطلان معامله وجوب وفاء ندارد.
[3]. این قسم عقد محسوب نمی­شود، چه عقد مستقل و چه عقد غیر مستقل، همین طور عقد مستحدَث و جدید نیز به حساب نمی­آید. همین طور، خرید و فروش تعهّد مذکور (بیع آن) در بازار ثانوی بورس نیز باطل است.
[4]. به مثال ذکر شده برای «شاخص سهام»، قبل از مسألۀ «1580» مراجعه شود.
معاملات اختیار (آپشن) / توضیح معاملات اختیار ← → معاملات آتی (آینده) / توضیح معاملات آتی
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français