مسأله 88. شیر دادن نوزداد با شرایطی که در مبحث بعد ذکر می‌گردد، باعث محرم شدن برخی از افراد به یکدیگر می‌شوند؛ این محارم، ‌«محارم رضاعی» نام دارند؛
«محارم رضاعی» فرد شیرخوار عبارتند از:
1. زنی که بچّه را شیر می‌دهد (دایه یا مرضِعه) و او را «مادر رضاعى» مینامند.
2. شوهر دایه که بر اثر ازدواج دایه با وی، فرزندی متولّد شده و شیردار شدن دایه از این طریق صورت گرفته است.
فرد مذکور را «صاحب لَبَن» یا «پدر رضاعى» مینامند.
3. پدر و مادر دایه و پدربزرگ و مادربزرگ وی - چه نسبی و چه رضاعی - هر چه بالا روند.
4. فرزندان دایه که از وی متولّد شده­اند یا بعداً به دنیا میآیند؛ این فرزندان، ‌«برادر یا خواهر رضاعی» نوزاد محسوب می­شوند.
5. فرزندان اولاد نسبى دایه، هر چه پایین روند؛ مانند نوه، نبیره، نتیجه، چه فرزندان نسبى آن اولاد باشند و چه فرزندان رضاعى آنها.
6. خواهر و برادر دایه (چه نسبی و چه رضاعی) که «خاله یا دایی رضاعی» نوزاد محسوب می­شوند.
7. عمو و عمّه و دایى و خالۀ دایه (چه نسبی و چه رضاعی).
8. پدر و مادر و پدربزرگ و مادربزرگ «پدر رضاعی» (صاحب لَبَن) هر چه بالا روند، (چه نسبی و چه رضاعی).
9. فرزندان «پدر رضاعی» (چه نسبی و چه رضاعی).
10. فرزندان اولادِ «پدر رضاعی»، هر چه پایین روند مانند نوه، نبیره، نتیجه، چه فرزندان نسبى آن اولاد باشند و چه فرزندان رضاعى آنها.
11. خواهر و برادرِ «پدر رضاعی» (چه نسبی و چه رضاعی) که «عمّه یا عموی رضاعی» نوزاد محسوب می­شوند.
12. عمو و عمّه و دایى و خالۀ «پدر رضاعی» (چه نسبی و چه رضاعی).
مسأله 89. اگر زنی نوزادی را با شرایطی که بعداً ذکر می‌شود شیر دهد، پدر و پدربزرگ نسبی نوزاد شیرخوار - چه پدری و چه مادری - با دختران نسبی دایۀ مذکور و نوه­های نسبی او - هر چه پایین روند - محرم می­شوند و نمی­تواند با هم ازدواج نمایند، امّا با دختران و نوه­های رضاعی دایه[1] نامحرمند، هرچند احتیاط مستحب آن است که با آنان ازدواج نکنند.[2]
مسأله 90. اگر زنی نوزادی را با شرایطی که بعداً ‌ذکر می‌شود شیر دهد، پدر و پدربزرگ نسبی نوزاد شیرخوار - چه پدری و چه مادری - بنابر احتیاط واجب نمیتوانند با دختران و نوه­های شوهر دایه (صاحب لَبَن) - چه نسبی و چه رضاعی - ازدواج نمایند.[3]
مسأله 91. اگر زنى بچّۀ دختر نسبی خود را با شرایطی که بعداً‌ ذکر می‌شود شیر دهد، ازدواج آن دختر با شوهرش (پدر بچّۀ شیرخوار) باطل می­شود و حکم زوجیّت بین آن دو از بین می­رود؛
البتّه، همان طور که در مسألۀ «89» بیان شد این دو (که قبل از شیر خوردن بچّه، زن و شوهر بوده‌اند) از محارم رضاعی هم محسوب می­شوند؛
مسأله 92. اگر زنى بچّۀ پسر خود را شیر دهد، زن پسرش (مادر نوزاد شیرخوار) بر شوهر خود حرام نمیشود و حکم زوجیّت بین آن دو از بین نمی­رود.
مسأله 93. اگر زنی بچّه‏اى را که شوهر دختر نسبیش از زن دیگر دارد با شرایطی که بعداً‌ ذکر می‌شود شیر دهد، ازدواج آن دختر با شوهرش (پدر بچّۀ شیرخوار) باطل می­شود و حکم زوجیّت بین آن دو از بین می­رود؛ ولی همان طور که در مسأله «89» بیان شد، آن دو (که قبل از شیرخوردن زن و شوهر بوده‌اند) از محارم رضاعی هم محسوب می­شوند.
مسأله 94. اگر زنی بچّۀ داماد شوهرش[4] را با شرایطی که بعداً ذکر می‌شود شیر دهد، همان طور که در مسأله «90» بیان شد رابطۀ زوجیّت بین داماد شوهر با همسرش[5] محلّ اشکال می‌شود و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود.[6]
مسأله 95. اگر زنى بچّه‏اى را با شرایطی که بعداً‌ ذکر می‌شود شیر دهد، برادر و خواهر نسبی آن بچّه، با برادر و خواهر رضاعی او محرم نمی­شوند و نیز برادر و خواهر نسبی وی با دایه (مادر رضاعی نوزاد) و صاحب لَبَن (پدر رضاعی نوزاد) و خویشاوندان آن دو محرم نمی­شوند.
مسأله 96. مرد بعد از نزدیکی با همسر خود،[7] با دختر رضاعی همسرش و نوه­های وی (ربیبۀ رضاعی) محرم می­باشد و نمی­تواند با آنان ازدواج نماید.
مسأله 97. مرد نمی­تواند با مادر رضاعی همسرش ازدواج نماید و با وی محرم می‌باشد، هرچند با همسرش نزدیکی نکرده باشد.
مسأله 98. اگر فردی دختر شیرخوارى را - با رعایت شرایط شرعی - براى خود عقد کند و بعد از آن، مادر یا مادربزرگ وی یا همسر پدرش یا دختر یا خواهر وی یا نوۀ خواهر یا برادر او، آن دختر را با شرایطی که بعداً‌ ذکر می‌گردد شیر دهد، عقد مذکور باطل میشود و حکم زوجیّت بین آن دو از بین می­رود؛ ولی همان طور که در مسألۀ «88» بیان شد، از محارم رضاعی هم محسوب می­شوند.
مسأله 99. اگر فردی دختر شیرخواری را - با رعایت شرایط شرعی - به عقد موقّت خویش در آورد و بعد از آن، زنِ برادرش آن دختر را - با شرایطی که بعداً‌ ذکرمی‌شود - شیر دهد تا به عنوان مادر زن با وی محرم شود، چنانچه در این شیر دادن برادر فرد مذکور صاحب لَبَن باشد، حصول محرمیّت بین وی و زن برادرش محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود.
مسأله 100. اگر شوهرِ زنى، دختر شیر‌خوارى را براى خود - با رعایت شرایط شرعی - عقد کرده باشد، چنانچه زن مذکور، آن نوزاد را - با رعایت شرایطی که بعداً‌ بیان خواهد شد - شیر دهد، مشهور فرموده­اند: «آن زن بر او حرام ابدى میشود»، ولی حرمت ابدی مذکور مطلقاً محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در مورد آن ترک نشود، بدین صورت که بنابر احتیاط واجب آن زن را طلاق دهد و دیگر هرگز با او ازدواج نکند.
علاوه بر آن، چنانچه با زن مذکور نزدیکی کرده یا اینکه صاحب لَبَن خودِ شوهر باشد، نوزاد دختر بر وی حرام ابدی می­شود و در صورتی که نزدیکی انجام نشده و صاحب لبن شوهر سابق زن باشد، عقد ازدواج نسبت به نوزاد دختر محلّ اشکال است و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود، به این صورت که اگر بخواهد آن دختر در زوجیّت او باشد، ‌پس از طلاق دادن آن زن، مجدّداً نوزاد دختر را به عقد خویش درآورد[8] و اگر نخواهد دختر در زوجیّت او باشد، احتیاطاً‌ او را طلاق دهد.