پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی

کتب فتوایی » توضیح المسائل جامع جلد (4)

شرایط واقف ← → معنای تحویل (قبض)

تحویل در وقف عام

مسأله 815. در وقف عام[1]- مانند وقف بر فقرا یا طلّاب - و نیز وقف بر جهت عام[2] مانند وقف بر تعلیم قرآن یا معالجۀ بیماران یا ترویج دین، تحویل لازم نیست و پس از انشای وقف، مال از ملکیّت واقف خارج شده و وقف محقّق شده است، هرچند هنوز در اختیار خودش باشد.
مسأله 816. اگر فرد مالی را برای استفاده در مساجد یا حسینیّه­ها یا حرم­های مطهّر حضرات معصومین(علیهم السلام) به صورت عام (نه یک مسجد یا حسینیّه یا حرم مشخّص) وقف نماید، تحویل و قبض لازم نیست و پس از انشای وقف، مال از ملکیّت واقف خارج شده و وقف محقّق می­شود و نیز اگر فردی مالی را بر انتفاع برندگان (استفاده کنندگان) از مسجد یا حسینیّه یا حرم معیّن وقف نماید،[3] تحویل و قبض لازم نیست؛
امّا اگر مالی را وقف بر خودِ مسجد یا حسینیّه یا حرم معیّن نماید، تحویل و قبض لاز م می‌باشد؛ البتّه برای تحویل آن، کافی است آن را به متولّی شؤون مسجد یا متولّی حسینیّه یا حرم بدهد یا با اجازۀ وی، آن را در مکان مذکور برای استفاده قرار دهد.
مسأله 817. اگر قسمتی از مسجد خراب شود و فردی با به کار بردن مصالح ساختمانی آن را تعمیر کند - هرچند شخصی آن را تحویل نگیرد - وقف محقّق شده و آن مصالح از ملکیّت فرد خارج شده است. بنابراین، پس از مرگش به ورثۀ او نمی‌رسد.
مسأله 818. برای تحقّق تحویل در وقف عام و جهت عام - هرچند تحویل و قبض لازم نبوده و شرط صحّت وقف نیست - نیازی به تحویل به حاکم شرع نمی‌باشد، هرچند این امر مطابق با احتیاط مستحب است.
پس اگر مثلاً مکانی را به عنوان مقبره وقف کرده، برای محقّق شدن تحویل، دفن در آن کافی است و اگر مکانی را به عنوان نمازخانه یا محلّی را به عنوان حسینیّه وقف نموده، نماز خواندن یا اقامۀ عزا در آن کافی می‌باشد.

[1]. منظور، قسم دوّم وقف است که در مسألۀ «767» ذکر شد.
[2]. منظور، بخش دوّم از مواردی است که در قسم سوّم وقف، در مسألۀ «768» ذکر شد.
[3]. مانند اینکه مهر یا سجّاده­ را وقف نمازگزاران مسجد یا حسینیّه یا حرم معیّن نماید یا فرش را وقف رُوّاد (کسانی که در آن مکان حاضر شده و رفت و آمد دارند) نماید یا قرآن را وقف عموم کسانی که در مکان مذکور تلاوت قرآن می­کنند، نماید.
شرایط واقف ← → معنای تحویل (قبض)
العربية فارسی اردو English Azərbaycan Türkçe Français